Ngành giấy đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ khi các doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư công nghệ tái chế và thực hiện Trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), hướng tới phát triển xanh, tuần hoàn và bền vững.

Ngành công nghiệp sản xuất giấy, bao bì giấy tại Việt Nam hiện đang đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng hàng hóa, đặc biệt trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ. Theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), khoảng 75-80% lượng giấy sản xuất trong nước là giấy tái chế, tương đương hơn 6 triệu tấn mỗi năm, trong đó 50% nguồn giấy thu hồi đến từ nội địa. Đây là cơ sở để ngành giấy trở thành một mắt xích chủ lực trong phát triển kinh tế tuần hoàn và tận dụng tài nguyên hiệu quả.

Từ ngày 1/1/2024, theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020, các nhà sản xuất, nhập khẩu chính thức thực thi với hai nội dung chính: thu gom, xử lý chất thải và tái chế sản phẩm, bao bì sau sử dụng. Đối với ngành giấy, việc thực hiện EPR không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là cơ hội để nâng cao giá trị, năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và củng cố hình ảnh doanh nghiệp xanh, bền vững.

Dây chuyền sản xuất giấy bao bì theo quy trình tự động hóa, góp phần nâng cao năng suất và giảm phát thải. Ảnh minh họa

Theo ông Lương Chí Hiếu - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển VPPA, thực thi EPR sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp ngành giấy đầu tư vào công nghệ tái chế tiên tiến, cải thiện năng suất, chất lượng sản phẩm và tạo ra chuỗi giá trị bền vững. Các loại giấy thu hồi như giấy báo cũ (ONP), giấy văn phòng (OCC), thùng carton cũ... đều cần được thu gom, phân loại và xử lý đúng cách để đảm bảo chất lượng đầu vào cho quá trình tái chế.

Không dừng ở đó, EPR còn mở ra cánh cửa cho các doanh nghiệp giấy tham gia vào các thị trường khó tính như châu Âu, Bắc Mỹ. Nhiều doanh nghiệp là hội viên VPPA đã tăng công suất từ vài nghìn tấn lên hàng trăm nghìn tấn giấy mỗi năm nhờ đầu tư bài bản vào dây chuyền tái chế tiết kiệm nước, năng lượng, giảm phát thải. Nếu trước kia sản xuất một tấn giấy cần tới 15-20 m³ nước thì hiện nay, con số này chỉ còn 3-4 m³, giúp tiết kiệm tới 30% năng lượng.

Một ví dụ tiêu biểu cho chuyển đổi xanh trong ngành là Nhà máy HHP Paper Hải Phòng (Công ty CP HHP GLOBAL), được xây dựng đạt chuẩn LEED, chứng chỉ quốc tế về công trình xanh. Nhà máy được trang bị hệ thống xử lý nước thải hiện đại, tái sử dụng tối thiểu 70% nước, đồng thời đầu tư điện mặt trời trên mái với công suất gần 1.200 kWP, giúp giảm 3-4% lượng điện tiêu thụ từ nguồn hóa thạch. Đáng chú ý, hệ thống nồi hơi của nhà máy còn có khả năng đốt đa nhiên liệu và xử lý rác thải công nghiệp thông thường, góp phần giảm phát thải và tăng hiệu suất năng lượng.

HHP Paper còn thực hiện nhiều biện pháp quản trị xanh như dùng giấy phế liệu nội địa làm nguyên liệu chính, mua vật tư theo lô lớn để giảm bao bì thải bỏ, sử dụng chất tẩy rửa thân thiện môi trường… giúp tối ưu chi phí vận hành và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định bảo vệ môi trường hiện hành.

Bên cạnh việc chú trọng công nghệ sản xuất, tiêu chuẩn hóa để doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, tránh lãng phí cũng là một cách để bảo vệ môi trường. Theo đó, Công ty TNHH Giấy Lee & Man Việt Nam là một trong những doanh nghiệp tiên phong ứng dụng cải tiến năng suất như 5S, Kaizen và TWI, dưới sự tư vấn của Viện Năng suất Việt Nam (VNPI). Nhờ việc tái thiết không gian sản xuất, phân khu rõ ràng, kiểm soát tồn kho, vệ sinh máy móc và cải tiến kỹ thuật tại chỗ, chỉ sau 2 tháng triển khai, Lee & Man ghi nhận năng suất tăng 8%, thời gian tìm nguyên vật liệu giảm 27%, lỗi kỹ thuật giảm mạnh.

Điểm sáng lớn nhất là sự thay đổi về văn hóa doanh nghiệp: từ đổ lỗi sang hợp tác cải tiến, từ học thụ động sang kèm cặp thực hành. Việc đào tạo công nhân theo mô hình TWI đã rút ngắn 35% thời gian học nghề, giúp tỷ lệ lỗi thao tác mới giảm còn chưa đến 1%. Nhờ bộ ba cải tiến 5S – Kaizen – TWI, Lee & Man đã tăng năng suất tổng thể 15%, nâng tỷ lệ giao hàng đúng hẹn lên tới 99,5%, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hay Nhà máy Giấy Đông Hải - Công ty CP Đông Hải Bến Tre, đơn vị tiên phong trong vận dụng mô hình kinh tế tuần hoàn bằng cách tái chế hơn 1.000 tấn giấy/ngày và tận dụng chất thải rắn để sản xuất năng lượng. Cụ thể, nhà máy đã đầu tư hệ thống đồng phát điện, kết hợp lò đốt rác công suất hơi 120 TPH, đồng phát điện 19,4 MWH giúp tiết kiệm tới 1,2 triệu USD/năm chi phí vận chuyển và xử lý chất thải. Doanh nghiệp này còn kết hợp nguyên liệu rác thải sản xuất và sinh khối (trấu, mùn cưa, củi băm…) để vận hành lò hơi, góp phần giảm phát thải CO₂ và bảo vệ môi trường.

Từ thực tiễn của các doanh nghiệp ngành giấy có thể thấy, đầu tư công nghệ, tuân thủ EPR và công cụ cải tiến năng suất không chỉ giúp tiết giảm chi phí mà còn là chìa khóa để phát triển bền vững. Trong bối cảnh nhu cầu bao bì tăng nhanh, đặc biệt từ thương mại điện tử, ngành giấy có nhiều dư địa để mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng này, cần sự đồng hành từ chính sách thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, hỗ trợ tài chính xanh, cũng như nỗ lực không ngừng từ cộng đồng doanh nghiệp trong cải tiến công nghệ, quản trị và nâng cao năng suất.

Nguồn: vietq.vn