Mô hình AI Aurora của Microsoft liên tục đưa ra dự báo nhanh hơn phương pháp truyền thống và cung cấp độ chính xác lớn hơn trong nhiều trường hợp.

Bão Doksuri đổ bộ vào Philippines tháng 7/2023. Ảnh: NASA

Microsoft phát triển một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) có thể đánh bại các phương pháp dự báo hiện nay trong theo dõi chất lượng không khí, kiểu thời tiết và bão nhiệt đới bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, theo nghiên cứu công bố hôm 21/5 trên tạp chí Nature. Hệ thống mới mang tên Aurora chưa được thương mại hóa, tạo ra dự báo thời tiết trong 10 ngày và dự đoán đường đi của cơn bão chính xác, nhanh hơn so với dự báo truyền thống với chi phí thấp hơn.

"Lần đầu tiên một hệ thống AI có thể vượt qua tất cả trung tâm đang hoạt động về mặt dự báo bão", tác giả chính của nghiên cứu Paris Perdikaris, phó giáo sư kỹ thuật cơ khí tại Đại học Pennsylvania, Mỹ, cho biết.

Được huấn luyện chỉ với dữ liệu trong lịch sử, Aurora có thể dự báo chính xác tất cả các cơn bão trong năm 2023 chính xác hơn những trung tâm dự báo hoạt động như Trung tâm bão quốc gia Mỹ. Mô hình dự báo thời tiết truyền thống được thiết kế dựa trên các nguyên tắc vật lý đầu tiên như bảo toàn khối lượng, động lượng và năng lượng, đòi hỏi công suất tính toán khổng lồ. Theo nhóm nghiên cứu, chi phí tính toán của Aurora thấp hơn vài trăm lần.

Kết quả thử nghiệm này nối tiếp mô hình AI Pangu-Weather do tập đoàn công nghệ Trung Quốc Huawei phát triển và công bố năm 2023, có thể mở ra thay đổi trong cách các cơ quan lớn trên thế giới dự báo thời tiết và sự kiện cực đoan nguy hiểm do biến đổi khí hậu gây ra.

"Tôi tin rằng chúng ta đang ở giai đoạn đầu của thời đại chuyển đổi trong khoa học hệ thống không khí", Perdikaris chia sẻ. "Trong 5 - 10 năm tới, điều quan trọng là làm thế nào để xây dựng hệ thống có thể làm việc trực tiếp với quan sát từ nguồn cảm biến từ xa như vệ tinh và trạm thời tiết để tạo ra dự báo có độ phân giải cao ở bất kỳ nơi đâu chúng ta muốn".

Theo nhóm thiết kế, Aurora là mô hình AI đầu tiên liên tục vượt qua 7 trung tâm dự báo trong dự đoán đường đi 5 ngày của những cơn bão tàn phá. Ví dụ, trong mô phỏng, Aurora dự báo chính xác trước 4 ngày nơi và thời điểm Doksuri, cơn bão tốn kém nhất từng được ghi nhận ở Thái Bình Dương, sẽ đổ bộ vào Philippines. Dự báo chính thức vào thời điểm năm 2023 là nó sẽ đi về phía bắc Đài Loan.

Mô hình AI của Microsoft cũng vượt qua mô hình của Trung tâm Dự báo Thời tiết Tầm trung Châu Âu (ECMWF) trong 92% trường hợp cho dự báo toàn cầu 10 ngày trên quy mô khoảng 10 km2. ECMWF, cung cấp dự báo cho 35 quốc gia châu Âu, được coi là tiêu chuẩn toàn cầu về độ chính xác thời tiết.

Hồi tháng 12/2024, Google công bố mô hình GenCast của họ đã vượt qua độ chính xác của trung tâm châu Âu ở hơn 97% vụ trong số 1.320 thảm họa khí hậu được ghi nhận vào năm 2019. Kết quả đầy hứa hẹn này đang được các cơ quan thời tiết theo dõi chặt chẽ. Một số bao gồm Cơ quan Khí tượng Pháp (Meteo-France), đang phát triển mô hình học AI của riêng họ cùng với mô hình kỹ thuật số truyền thống.

Nguồn: vnexpress.net