Các thương hiệu thời trang tên tuổi trên thế giới hiện đang tích cực ứng dụng các công nghệ chống hàng giả bằng trí tuệ nhân tạo (AI), Blockchain và các công nghệ pháp lý để đối phó với mối đe dọa hàng giả đang ngày càng gia tăng trên toàn cầu.

Ngành công nghiệp thời trang – trung tâm toàn cầu của sự sáng tạo và thương mại – đang đối mặt với một mối đe dọa ngày càng lớn từ hàng giả. Các sản phẩm nhái không chỉ làm giảm giá trị thương hiệu mà còn gây tổn thất tài chính nghiêm trọng và làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng.

Theo một báo cáo của OECD năm 2024, hàng giả chiếm tới 2,5% tổng thương mại toàn cầu, tương đương khoảng 464 tỷ USD – ngang ngửa GDP của các quốc gia như Áo và Bỉ. Các thương hiệu xa xỉ là mục tiêu chính. Tờ The Economic Times (Ấn Độ) cho biết năm 2024 rằng các mặt hàng thời trang giả chiếm khoảng 60% trong số hàng giả bị thu giữ trên toàn thế giới.

Sự phát triển của thương mại điện tử đã khiến vấn đề trở nên trầm trọng hơn. Với khoảng 30% doanh số bán hàng xa xỉ cá nhân được dự báo diễn ra trực tuyến vào năm 2025 và hàng giả lan rộng khắp các sàn thương mại điện tử, nghiên cứu từ MarkMonitor cho thấy gần một nửa số thương hiệu bị mất doanh thu do hàng giả, trong đó một phần ba báo cáo giảm doanh thu từ 10% trở lên.

Đáng lo ngại, 58% thương hiệu dự đoán tình hình sẽ tồi tệ hơn do người tiêu dùng bị áp lực bởi lạm phát nên tìm đến hàng giả rẻ tiền. Sự xuất hiện của “hàng siêu giả” – sản xuất bằng chính vật liệu và nhà máy của hàng thật – càng làm cho việc phát hiện trở nên khó khăn hơn.

Niềm tin của người tiêu dùng vì thế cũng bị lung lay. Gần một nửa số người được khảo sát lo ngại rằng họ có thể vô tình mua phải hàng giả. Theo Incopro, nhà cung cấp phần mềm bảo vệ thương hiệu và tài sản trí tuệ trực tuyến, có tới 66% người từng mua nhầm hàng giả cho biết họ sẽ không bao giờ mua từ thương hiệu đó nữa. Nhiều người khác thì ngừng mua hoặc cảnh báo người quen – gây tổn hại lâu dài đến uy tín thương hiệu.

 Ứng dụng công nghệ vào thời trang là điều tất yếu

Công nghệ blockchain đã nổi lên như một công cụ mạnh mẽ để chống hàng giả trong ngành thời trang. Bằng cách gán cho mỗi sản phẩm xa xỉ một “dấu vân tay số” độc nhất, blockchain ghi lại toàn bộ vòng đời của sản phẩm trên một sổ cái không thể thay đổi, giúp các thương hiệu và người tiêu dùng dễ dàng xác minh tính xác thực.

Các hãng thời trang hàng đầu trên thế giới như Prada và Louis Vuitton đã ứng dụng blockchain thông qua Aura Blockchain Consortium, liên minh được đồng sáng lập bởi Prada, LVMH, Cartier, Richemont và Mercedes-Benz, nhằm tăng cường xác thực sản phẩm và minh bạch chuỗi cung ứng. Hệ thống CryptoKicks được Nike phát triển cũng sử dụng blockchain để gán ID số độc nhất cho mỗi đôi giày, xác minh tính xác thực và quyền sở hữu. Các thương hiệu đồng hồ xa xỉ cũng sử dụng nền tảng như Origyn để phát hành giấy chứng nhận số cho mỗi sản phẩm.

Song song với đó, các bằng sáng chế ứng dụng AI như học máy, nhận diện hình ảnh và phân tích dữ liệu đang được sử dụng để phát triển công nghệ phát hiện hàng giả, xác thực sản phẩm và bảo vệ thương hiệu. Năm 2024, nhiều thương hiệu như Apple, Google, Levi’s, Nike, Ralph Lauren và Columbia Sportswear đã áp dụng các công nghệ sử dụng AI được cấp bằng sáng chế để tăng tính cá nhân hóa, tính năng sản phẩm và khả năng chống hàng giả.

Hộ chiếu số sản phẩm (DPP) tại châu Âu, dự kiến bắt buộc từ 2026 đến 2030,  cũng là một bước tiến quan trọng. Hộ chiếu này bao gồm các thông tin chi tiết về sản phẩm xuyên suốt chuỗi giá trị, nâng cao tính minh bạch và bền vững. Các thương hiệu lớn như Louis Vuitton, Dior và Prada hiện đang sử dụng DPP thông qua nền tảng như Arianee để tăng cường tương tác khách hàng và chống hàng giả hiệu quả. Hộ chiếu số sử dụng các mã định danh như QR code hoặc thẻ RFID để lưu dữ liệu sản phẩm trên nền tảng đám mây hoặc blockchain, cho phép truy cập qua ứng dụng di động hoặc cổng web.

 AI cho phép phát hiện hàng giả theo thời gian thực

Lacoste từng là nạn nhân của chiêu trò tinh vi kẻ gian mua hàng thật, thay bằng hàng giả rồi hoàn trả để lấy lại tiền. Sau đó, vào tháng 10/2024, Lacoste đã hợp tác với công ty công nghệ Cypheme của Pháp để triển khai hệ thống chống hàng giả dùng AI – Vrai AI – trong các kho hàng.

Vrai AI sử dụng công nghệ phân tích hình ảnh tiên tiến, so sánh sản phẩm nghi ngờ với ảnh sản phẩm thật, đạt độ chính xác tới 99,7%. Ngoài ra, hệ thống còn sử dụng “Nhãn AI tiếng ồn” (Noise Print AI Label) – nhãn số in trực tiếp lên sản phẩm thật, rất khó sao chép.

Công nghệ nhận diện hình ảnh dùng AI đang cách mạng hóa việc phát hiện hàng giả bằng cách quét dữ liệu khổng lồ trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội, so sánh ảnh sản phẩm với mẫu chuẩn từ thương hiệu. AI có thể phát hiện những khác biệt nhỏ đến mức mắt người không thấy được, giúp thương hiệu nhanh chóng gỡ bỏ các gian hàng vi phạm.

Ví dụ, nền tảng Entrupy – ứng dụng công nghệ nhận diện hình ảnh với độ chính xác lên tới 99,1% – cho phép kiểm tra sản phẩm bằng ảnh độ phân giải cao chụp từ nhiều góc độ, qua ống kính vi mô. Ảnh sẽ được so sánh với cơ sở dữ liệu gồm hàng thật và hàng giả để xác minh. Entrupy còn cung cấp chứng nhận xác thực có bảo hiểm tài chính, giúp tăng niềm tin của khách hàng khi mua hàng xa xỉ.

Hiểu rõ công nghệ hoạt động như thế nào

Trung tâm của các hệ thống này là các mạng nơ-ron tích chập (CNN) – mô hình học sâu đặc biệt hiệu quả trong phân tích hình ảnh. Các kiến trúc CNN như Faster R-CNN, YOLO, và SSD không chỉ phân loại hình ảnh mà còn xác định vị trí các chi tiết quan trọng như logo, họa tiết hoặc đặc điểm riêng của sản phẩm.

Huấn luyện CNN hiệu quả đòi hỏi bộ dữ liệu hình ảnh chất lượng cao, được gán nhãn chính xác, lấy từ danh mục sản phẩm chính thức, kho lưu trữ của nhà sản xuất và bộ sưu tập hàng giả. Hình ảnh sẽ được xử lý trước như điều chỉnh kích thước, chuẩn hóa pixel, kết hợp với các kỹ thuật tăng cường dữ liệu như xoay, lật, phóng to/thu nhỏ để tăng tính đa dạng.

 Một mạng CNN thường gồm các lớp sau:

- Lớp đầu vào – nhận hình ảnh đã xử lý; 

- Lớp tích chập – áp dụng bộ lọc để phát hiện đặc điểm; 

- Hàm kích hoạt – đưa phi tuyến tính vào hệ thống để học các mẫu phức tạp; 

- Lớp pooling – giảm chiều ảnh, tăng tốc tính toán và tập trung vào đặc điểm nổi bật; 

- Lớp fully-connected – ánh xạ đặc điểm thành các phân loại; 

- Lớp đầu ra – phân biệt hàng thật và hàng giả. 

Các công ty như Entrupy, Aura Blockchain, Cypheme, Vrai AI, MarqVision, và Red Points cùng các sàn như RealReal và Farfetch đang phát triển công cụ AI chống hàng giả, và ngày càng nộp nhiều đơn xin cấp bằng sáng chế.

Công nghệ chống hàng giả giúp tăng cường bảo vệ thương hiệu

Startup Osmo AI đã phát triển công cụ chống hàng giả sử dụng cảm biến đọc “dấu vết mùi hương” độc nhất của sản phẩm thật. Cảm biến AI có thể nhận diện hàng giả với tốc độ và độ chính xác cao bằng cách phát hiện các mẫu mùi rất tinh vi.

Ngoài ra, các giải pháp công nghệ pháp lý (legal-tech) đang giúp giám sát và thực thi quyền sở hữu trí tuệ hiệu quả hơn. Các nền tảng tự động có thể theo dõi vi phạm thương hiệu trên các kênh kỹ thuật số, đưa ra cảnh báo theo thời gian thực để kịp thời hành động pháp lý. Một ví dụ là Red Points – công ty ở Barcelona chuyên phát hiện và gỡ bỏ nội dung vi phạm trên mạng cho các thương hiệu như Fila, Puma, Hugo Boss.

AI sẽ trở thành tiền tuyến trong cuộc chiến chống hàng giả thời trang

Khi hàng giả ngày càng tinh vi và được rao bán tràn lan trên các nền tảng thương mại điện tử, ngành thời trang phải đối mặt với rủi ro tài chính và uy tín gia tăng. Trong bối cảnh các biện pháp truyền thống không còn hiệu quả, AI đã trở thành đồng minh quan trọng. Từ nhận diện hình ảnh bằng CNN đến nền tảng pháp lý như Red Points, AI giúp các thương hiệu phát hiện, ngăn chặn và triệt phá hoạt động sản xuất hàng giả hiệu quả hơn.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức, trong đó, chi phí cao là rào cản lớn trong việc áp dụng công nghệ AI – đặc biệt với các thương hiệu nhỏ. Ngay cả với các thương hiệu lớn, việc đầu tư liên tục vào công nghệ để luôn đi trước hàng giả và mối đe dọa mạng cũng là gánh nặng thời gian và tài chính. Ngoài ra, còn phải tuân thủ các quy định bảo mật dữ liệu khi xác định danh tính thật của các đối tượng như “cybersquatters”.

Dù vậy, trong thời đại niềm tin người tiêu dùng mong manh và cửa hàng trực tuyến tràn lan, đầu tư vào các giải pháp chống hàng giả tân tiến là yếu tố sống còn cho thương hiệu. Công nghệ AI có thể trở thành đồng minh then chốt trong cuộc chiến chống hàng giả hiện đại.

Nguồn: sohuutritue.net.vn