Triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, nhiều trường đại học đang chuyển mình thành trung tâm nghiên cứu, khởi nghiệp và kết nối doanh nghiệp, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển bền vững.

Hiện thực hóa tầm nhìn lớn bằng hành động cụ thể

Để hướng tới mục tiêu đến năm 2030 trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao, Việt Nam xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt. Nghị quyết số 57-NQ/TW được Bộ Chính trị ban hành ngày 22/12/2024, được kỳ vọng sẽ trở thành kim chỉ nam cho tiến trình này. Trong đó, hệ thống các trường đại học, cao đẳng được giao trọng trách vừa là nơi đào tạo nhân lực chất lượng cao, vừa là trung tâm sáng tạo và lan tỏa tri thức cho xã hội.

Nghị quyết 57 được ví như “cú hích” chiến lược, thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Ảnh minh họa

Một trong những mô hình tiêu biểu thể hiện quyết tâm hiện thực hóa Nghị quyết 57 chính là Công viên Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo (gọi tắt là Công viên) do Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) thành lập theo Quyết định số 189/QĐ-ĐHQGHN ngày 13/1/2025. Theo PGS.TS Trương Ngọc Kiểm - Giám đốc Công viên Công nghệ cao và Đổi mới sáng tạo, ĐHQGHN đây là mô hình tổ chức mới, chưa từng có tiền lệ trong các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam, được kỳ vọng sẽ trở thành hệ sinh thái kiểu mẫu cho hoạt động “Lab to Market” từ phòng thí nghiệm đến thị trường.

Công viên là tổ hợp đồng bộ gồm các viện nghiên cứu, trung tâm thí nghiệm, xưởng sản xuất thử, các đơn vị dịch vụ đào tạo - tư vấn - sở hữu trí tuệ, đến các doanh nghiệp spin-off, start-up và văn phòng hợp tác doanh nghiệp. Nơi đây không chỉ ươm tạo sản phẩm công nghệ, mà còn đào tạo đội ngũ khoa học đạt chuẩn quốc tế, thúc đẩy hợp tác công - tư, tăng cường năng lực R&D và thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Trong năm 2025, ĐHQGHN sẽ phát triển thêm các viện nghiên cứu xuất sắc như: Viện Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo, Viện Công nghệ Bán dẫn và Vật liệu tiên tiến, Viện Tế bào gốc và Y học tái tạo... ĐHQGHN đã và đang huy động nguồn vốn đa dạng để xây dựng cơ sở hạ tầng tại khu nghiên cứu liên ngành rộng gần 23ha, với quy mô lên tới 110.000m² sàn phục vụ nghiên cứu các công nghệ lõi, công nghệ mũi nhọn có tiềm năng thương mại hóa mạnh mẽ.

Không đứng ngoài cuộc, các trường đại học, cao đẳng khu vực Đông Nam Bộ cũng đang chuyển mình mạnh mẽ nhằm đưa Nghị quyết 57 vào thực tiễn. Mới đây, tại Trường Đại học Thủ Dầu Một, Câu lạc bộ Khối các trường đại học, cao đẳng miền Đông Nam Bộ đã tổ chức tọa đàm khoa học “Giải pháp thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia ở các trường đại học, cao đẳng miền Đông Nam Bộ.”

PGS.TS Lê Tuấn Anh - Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Thủ Dầu Một nhấn mạnh: “Nghị quyết 57 đặt ra tầm nhìn chiến lược, trong đó giáo dục đại học là một trụ cột then chốt. Việc hiện thực hóa Nghị quyết không chỉ là nhiệm vụ chính trị, mà còn là cơ hội để ngành giáo dục khẳng định vai trò trong giai đoạn phát triển mới.”

Các chuyên gia khẳng định khu vực Đông Nam Bộ là trung tâm đào tạo - nghiên cứu lớn của cả nước, với lực lượng trí thức trẻ năng động, cơ sở vật chất tốt và liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp và chính quyền địa phương. Đây chính là lợi thế để triển khai hiệu quả các nhiệm vụ chiến lược của Nghị quyết 57 trong lĩnh vực giáo dục đào tạo. Bên cạnh đó, cần trao quyền tự chủ mạnh hơn cho các trường đại học trong hoạch định chiến lược, quản lý tài chính và hợp tác quốc tế; đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào chương trình đào tạo, tăng cường năng lực số cho giảng viên và sinh viên.

Toàn cảnh buổi tọa đàm.

Khơi nguồn sáng tạo từ thực tiễn - kết nối tri thức với doanh nghiệp

Một trong những mô hình hiệu quả đang triển khai là tại Trường Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH). Theo GS.TS Sử Đình Thành - Hiệu trưởng UEH các hoạt động đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại đây đã mở rộng ra ngoài khuôn khổ sinh viên, lan tỏa tới học sinh phổ thông và các công ty khởi nghiệp trong khu vực Đông Nam Á.

UEH đã ươm tạo hơn 150 dự án khởi nghiệp, trong đó gần 40% đã thành lập doanh nghiệp với tổng vốn đầu tư hạt giống lên đến 700.000 USD. Thành công này là kết quả từ các chương trình như Hackathon, Sandbox, ươm tạo - tăng tốc, thể hiện nỗ lực xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững, gắn với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp và địa phương.

GS.TS Sử Đình Thành cho rằng, chính sự cộng hưởng sức mạnh giữa nhà trường - doanh nghiệp - chính quyền - cộng đồng sẽ tạo nên “đòn bẩy” đổi mới sáng tạo thực chất. Trong đó, trường đại học đóng vai trò trung tâm kết nối, lan tỏa và kiến tạo giá trị tri thức mới.

Để nâng cao hiệu quả liên kết vùng và tiết kiệm nguồn lực, các chuyên gia kiến nghị xây dựng hệ thống chia sẻ tài nguyên số giữa các trường thành viên Câu lạc bộ. Hệ thống bao gồm kho học liệu điện tử, cơ sở dữ liệu nghiên cứu, nền tảng đào tạo trực tuyến và công cụ học tập số dùng chung. Đây được xem là mô hình thông minh, giúp các trường đại học tiếp cận bình đẳng với tri thức, công nghệ mới, đồng thời góp phần phát triển mạng lưới học tập liên thông, hiện đại.

Bên cạnh đó, việc xây dựng một hệ sinh thái đồng sáng tạo 4P (Public - Private - People - Partnership) đang được xem là định hướng chiến lược trong thực hiện Nghị quyết 57. Ở đó, các trường đại học là trung tâm kiến tạo, kết nối các nguồn lực và phát huy vai trò dẫn dắt tri thức, từ đó đóng góp thiết thực vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong kỷ nguyên mới.

Nguồn: vietq.vn