Công nghệ biến đổi gen hứa hẹn một cuộc cách mạng trong nông nghiệp với cây trồng năng suất cao, chống chịu sâu bệnh, nhưng cũng đặt ra nhiều câu hỏi về an toàn và đạo đức.
Trong bối cảnh dân số thế giới không ngừng gia tăng và biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, an ninh lương thực trở thành một thách thức toàn cầu. Công nghệ biến đổi gen (GM - Genetically Modified) trong nông nghiệp nổi lên như một giải pháp đầy tiềm năng để đối phó với những thách thức này. Về cơ bản, biến đổi gen là quá trình các nhà khoa học thay đổi gen của một loài cây trồng để mang lại những đặc tính mong muốn, như tăng cường khả năng chống chịu sâu bệnh, chịu hạn, chịu mặn, hoặc nâng cao hàm lượng dinh dưỡng.
Ảnh minh họa
Những thành tựu ban đầu của cây trồng biến đổi gen là rất đáng kể. Các giống ngô, đậu nành, bông biến đổi gen đã giúp nông dân giảm đáng kể việc sử dụng thuốc trừ sâu, từ đó giảm chi phí sản xuất và tác động tiêu cực đến môi trường. Cây lúa "gạo vàng" được biến đổi gen để sản xuất vitamin A là một ví dụ điển hình cho tiềm năng giải quyết vấn đề thiếu hụt dinh dưỡng ở các nước đang phát triển.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, công nghệ biến đổi gen cũng gây ra nhiều tranh cãi và lo ngại. Một số nhà khoa học và tổ chức môi trường bày tỏ quan ngại về những rủi ro tiềm ẩn như:
Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: Mặc dù các cơ quan quản lý trên thế giới đều khẳng định cây trồng biến đổi gen an toàn khi tiêu thụ, nhưng vẫn có những ý kiến cho rằng cần có thêm nhiều nghiên cứu dài hạn.
Tác động đến đa dạng sinh học: Nguy cơ gen biến đổi lây lan sang các loài cây dại hoặc cây trồng thông thường thông qua thụ phấn chéo, làm giảm đa dạng sinh học tự nhiên.
Vấn đề đạo đức và kinh tế: Sự phụ thuộc của nông dân vào các tập đoàn công nghệ sinh học lớn sở hữu hạt giống biến đổi gen, cũng như các vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ và sự kiểm soát thị trường.
Chính phủ và các cơ quan quản lý trên thế giới đang phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc khai thác tiềm năng của công nghệ này để đảm bảo an ninh lương thực và đối phó với biến đổi khí hậu, đồng thời kiểm soát chặt chẽ các rủi ro tiềm ẩn. Trong tương lai, việc nghiên cứu minh bạch, đánh giá rủi ro toàn diện và đối thoại công khai sẽ là chìa khóa để định hình vai trò của cây trồng biến đổi gen trong nền nông nghiệp bền vững.