Việc kiểm kê khí nhà kính không chỉ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn tác động môi trường của mình mà còn là nền tảng phát triển các chiến lược giảm nhẹ phát thải, hướng tới phát triển bền vững.

Việt Nam đang từng bước hiện thực hóa các cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính (KNK) với mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2030 và hướng đến Net Zero vào năm 2050. Để đạt được các mục tiêu này, Việt Nam đã và đang xây dựng hành lang pháp lý, cơ chế vận hành cụ thể.

Nổi bật là Quyết định số 232/QĐ-TTg phê duyệt Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam. Lộ trình này được chia thành hai giai đoạn chính: Giai đoạn thí điểm (2025 - 2028) tập trung vào việc xây dựng nền tảng, bao gồm quy định quản lý tín chỉ carbon, cấp hạn ngạch phát thải KNK, xây dựng quy chế vận hành sàn giao dịch và thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon; Giai đoạn vận hành chính thức (từ năm 2029) sàn giao dịch tín chỉ carbon sẽ chính thức đi vào hoạt động, đồng thời tăng cường kết nối với thị trường carbon quốc tế.

Theo bà Trần Thị Ngọc Anh, Trung tâm Chứng nhận phù hợp (QUACERT), bên cạnh thị trường carbon bắt buộc còn có thị trường tự nguyện, nơi tín chỉ carbon được trao đổi thông qua các cơ chế như Cơ chế phát triển sạch (CDM), Cơ chế tín chỉ chung (JCM), Cơ chế GCM và Tiêu chuẩn vàng (GS). Quy trình thực hiện một dự án tín chỉ carbon tự nguyện bao gồm các bước: Thiết kế dự án, thẩm định, đăng ký, giám sát, thẩm tra, cuối cùng là chứng nhận/ban hành tín chỉ.

Một trong những trụ cột quan trọng để vận hành thị trường carbon là công tác kiểm kê KNK. Bà Ngọc Anh cho biết, theo Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, việc kiểm kê KNK là bắt buộc đối với 2.166 cơ sở trong năm 2024, hạn nộp báo cáo trước ngày 31/3/2025. Việc kiểm kê KNK cấp lĩnh vực cũng được quy định tại Nghị định này.

Đối với tổ chức, doanh nghiệp muốn tự nguyện thực hiện kiểm kê, có thể áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14064-1 (kiểm kê KNK cấp tổ chức), ISO 14064-2 (kiểm kê KNK cấp dự án) và ISO 14068-1 (tiến trình trung hòa carbon).

Đặc biệt, việc nghiên cứu vết carbon của sản phẩm (CFP) không chỉ tăng độ tin cậy và minh bạch trong định lượng CFP mà còn giúp doanh nghiệp xác định cơ hội giảm phát thải, tăng cường loại bỏ GHG, thúc đẩy kinh tế bền vững, lựa chọn nguồn cung ứng carbon thấp. Quan trọng hơn, CFP đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của khách hàng và các thị trường xuất khẩu có áp dụng thuế carbon, đồng thời tạo điều kiện phát triển chiến lược quản lý KNK hiệu quả.

Để đảm bảo tính khách quan và năng lực, các tổ chức thẩm tra/thẩm định thông tin môi trường và KNK phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 17029, ISO 14065, ISO 14066, ISO 14064-3. Các tổ chức này cũng cần được công nhận/thừa nhận bởi các đơn vị uy tín như QUACERT, Văn phòng Công nhận Chất lượng (BoA), hoặc Diễn đàn Công nhận Quốc tế (IAF).

Việt Nam đang nỗ lực trong xây dựng thị trường carbon, kiểm kê KNK, định lượng vết carbon, hướng tới một tương lai phát triển bền vững và ít phát thải.

Nguồn: vietq.vn