Nhiều hoạt chất sinh học có nguồn gốc thiên nhiên như ginsenoside, adenosine, cordycepin, polysaccharide, protein trọng lượng phân tử thấp… được cho là có khả năng tăng cường sức khỏe, nâng cao thể lực và khả năng phục hồi. Việc nghiên cứu, tách chiết, điều chế và sử dụng các hoạt chất này trong sản phẩm dinh dưỡng chế biến sẵn có thể giúp các vận động viên phục hồi nhanh, tăng cường thể lực từ đó nâng cao thành tích trong quá trình tập luyện và thi đấu.

Trên thị trường mặc dù có rất nhiều các sản phẩm được gắn mác dùng cho thể thao. Nhưng để đảm bảo tính an toàn về thành phần không chứa các chất cấm, đồng thời vẫn đáp ứng được tiêu chí giá thành, sự phù hợp với khẩu vị người Việt Nam, việc nghiên cứu phát triển sản xuất bộ sản phẩm thay thế bữa ăn thông thường dùng cho vận động viên cấp cao là vô cùng cần thiết.

Để giải quyết các vấn đề trên, trong thời gian từ năm 2019 đến năm 2021, nhóm nghiên cứu do TS. Trịnh Đắc Hoành dẫn đầu, đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu công nghệ sản xuất hoạt chất nhân sâm Saponin Rh, Rg và chế phẩm adenosine, cordycepin, polysaccharide, protein trọng lượng phân tử thấp từ Cordyceps Militaris” với mục đích là nghiên cứu phát triển bộ thực phẩm cung cấp năng lượng cao, dinh dưỡng cân bằng, cùng với đó là việc bổ sung các hoạt chất thiên nhiên được tách chiết hoặc lên men từ Cordyceps militaris và nhân sâm nhằm nâng cao thể lực và cải thiện khả năng phục hồi của vận động viên.

Dưới đây là một số kết quả nổi bật của đề tài:

- Từ kết quả khảo sát đánh giá thực trạng dinh dưỡng của vận động viên thể thao đội tuyển quốc gia, nhóm nghiên cứu đã tiến hành xây dựng các tiêu chí chất lượng (mức năng lượng, tỷ lệ dinh dưỡng, hạn sử dụng…) của bộ sản phẩm bao gồm Sport Bar và Sport Shake, Sport Tuýp (loại 1 và loại 2), Sport Drink phù hợp với nhóm vận động viên cấp cao.

- Đã nghiên cứu xây dựng được quy trình sản xuất chế phẩm hoạt chất nhân sâm Ginsenoside quy mô 100 lít/mẻ sử dụng chủng vi khuẩn Bacillus subtilis NL812 phân lập được có hoạt tính chuyển hóa ginsenoside cao. Sau khi tối ưu các điều kiện chuyển hóa, chế phẩm nhân sâm chuyển hóa đạt ginsenoside 42%, với hàm lượng Rg3 là 0.902% và CK là 0.12%.

- Đã xây dựng thành công quy trình sản xuất chế phẩm giàu các chất có hoạt tính sinh học từ Cordyceps militaris quy mô 50 kg/mẻ. Đã xác lập được công thức thành phần, nguyên liệu và quy trình sản xuất bộ sản phẩm gồm Sport Bar, Sport Shake, Sport Tuýp và Sport Drink có chứa các hoạt chất giàu các chất có hoạt tính sinh học. Các chỉ tiêu về mức năng lượng, hàm lượng carbohydrate, protein, lipid, hàm ẩm và trọng lượng đạt tiêu chí đã đặt ra. Sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lượng và an toàn vệ sinh thực phẩm 24 theo quy định, và đã được thử nghiệm đánh giá cảm quan trên một số nhóm vận động viên tại Trung tâm Huấn luyện thể thao quốc gia.

- Đã thực hiện 2 đợt thử nghiệm sử dụng bộ sản phẩm, mỗi đợt thực hiện trên 90 vận động viên thuộc Trung tâm huấn luyện thể thao quốc gia. Kết quả cho thấy bộ sản phẩm Sport Bar, Sport Shake, Sport Tuýp và Sport Drink an toàn để sử dụng cho vận động viên, không phát hiện chất cấm trong danh mục 10 chất cấm doping thường gặp. Kết quả kiểm tra trên các nhóm vận động viên tham gia thử nghiệm cho thấy thể lực và khả năng phục hồi được cải thiện. Các chỉ số đường huyết, chỉ số lactic và chỉ số vi chất trong máu được cải thiện. Các chỉ số sinh lý, huyết học khác được duy trì ở mức ổn định bình thường.

- Đã sản xuất thành công 21 kg chế phẩm giàu các chất có hoạt tính sinh học từ Cordyceps Militaris, 21 kg chế phẩm nhân sâm chuyển hóa, tổng 540 kg thành phẩm Sport Bar và Sport Shakes, tổng 2650 tuýp Sport Tuýp, 1950 chai nước uống Sport Drink đều đạt được các tiêu chí chất lượng mà đề tài đặt ra.

Kết quả của đề tài góp phần quan trọng xây dựng cơ sở khoa học cho việc nghiên cứu và ứng dụng cho phát triển sản phẩm phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam đảm bảo từ chủ nguồn nguyên liệu tự tinh chế, thân thiện với môi trường.

Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20603/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê.

Nguồn: NASATI