Thị trường vaccine COVID-19 trị giá ít nhất 150 tỷ USD. Chúng ta có thể làm gì để ngăn chặn hàng giả tràn ngập trên đó?
Vaccine Covid-19 là thị trường trị giá hàng trăm tỷ USD và đang được tội phạm làm giả nhắm tới | Ảnh minh họa
Vào tháng 7/2021, CNN đưa tin khoảng 2.500 người ở Ấn Độ đã trở thành con mồi của một vụ lừa đảo tiêm vaccine AstraZeneca giả mà thực chất chỉ là nước muối sinh lý. Các bác sĩ và nhân viên y tế đồng lõa đã bị bắt. Ước tính, những kẻ lừa đảo có tổ chức này thu về tổng cộng 28.000 USD.
Trước đó, vào tháng 6/2021, một trạm tiêm chủng giả khác ở Ấn Độ cũng bị tờ The Times of India phơi bày, vụ việc lần này liên quan đến vaccine Spunik V. Theo báo cáo, tới nay có ít nhất 12 ổ tiêm chủng giả đã hình thành trong hoặc gần trung tâm tài chính Mumbai.
Vào tháng 4/2021, Pfizer cho biết, những phiên bản giả mạo của vaccine COVID-19 do hãng này sản xuất đã lưu hành tại Mexico và Ba Lan. Cảnh sát mạng Mexico đã phát hiện vụ việc qua những lời chào hàng trên mạng xã hội. Kể từ đầu năm 2021, cơ quan quản lý y tế Mexico đã ban hành 6 cảnh báo sức khỏe chống lại việc buôn bán bất hợp pháp các loại vaccine COVID-19 gồm AstraZeneca, CanSino, Moderna, Sinovac, Sinopharm và Pfizer. (Thậm chí, Sinopharm và Moderna còn chưa được chính thức lưu hành ở đây).
Không có quốc gia nào miễn dịch với thuốc giả; ngay cả những nước dồi dào vaccine như Mỹ và Israel, một số bác sĩ và dược sĩ vô đạo đức đã bị bắt gặp bán các lọ vaccine rỗng trên Craigslist hoặc eBay. Khó có thể tin rằng những chiếc lọ này được mua bán chỉ vì mục đích sưu tầm.
Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới, TS. Tedros Adhanom Ghebreyesus, đã cảnh báo về vaccine COVID giả được bán trên web đen vào tháng 3/2021. Điều này một lần nữa nhắc nhở thế giới về sự tồn tại của nạn buôn bán thuốc giả - ngành công nghiệp phạm tội có tổ chức vẫn luôn phát triển vớitốc độ tăng trưởng đáng kinh ngạc - 20%/năm. Viện nghiên cứu chống dược phẩm giả quốc tế cho biết thị trường thuốc giả đem lạilợi nhuận gấp 10-25 lần buôn bán ma túy.
Năm 2017, PwC đã đưa ra ước tính thận trọng rằng thị trường thuốc giả có thể lên tới200 tỷ USD. Hơn 10% thuốc được bán trên toàn thế giới bị cáo buộc giả mạo, trong khi tại một số nước thu nhập thấp, tỷ lệ này có thể lên tới 50%. Theo Interpol, điều này gây ra hơn 1 triệu ca tử vong mỗi năm, cao hơn số ca tử vong do tự tử hoặc lạm dụng thuốc.
Nó tạo ra viễn cảnh ảm đạm, rằng bất chấp những nỗ lực đáng chú ý của các tổ chức quốc tế trong việc hỗ trợ sáng kiến vaccine công bằng COVAX, việc buôn bán bất hợp pháp vaccine COVID-19 vẫn diễn ra, khiến mức độ vaccine giả tương đương với những loại thuốc giả khác.
Thế giới sẽ gần như không thể đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng nếu khoảng 10%, 20% vaccine trở lên được tiêm là giả mạo.
Blockchain góp phần giải quyết vấn đề
Hiểu rõ đây sẽ là một thảm họa, UNICEF đang mở thầu một dự án phát triển giải pháp dựa trên blockchain, gọi là Global Trust Repository (GTR).
Việc tạo ra GTR là một tin tốt vì đa số 92 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình được hỗ trợ từ chương trình COVAX không có hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc gia, giúp theo dõi hoặc xác minh vaccine COVID-19.
Giải pháp của UNICEF cho phép các nước không có hệ thống truy xuất nguồn gốc quốc giaquét mã xác minh các gói COVID-19 trong chuỗi cung ứng hợp pháp. Các mã số sản phẩm độc nhất sẽ được so sánh với kho lưu trữ mã được bảo mật bằng blockchain do các nhà sản suất GTR ban đầu tạo ra. Điều này sẽ đảm bảo phát hiện và loại bỏ những sản phẩm giả mạo khỏi chuỗi cung ứng.
Thật không may, bước đi thứ nhất này không thể chặn đứng được ham muốn lợi nhuận của tội phạm.
Trong bước thứ hai, các nhà sản xuất thuốc có thể nhúng các tính năng bảo mật như làm nhãn vô hình trong bao bì chính để chống giả mạo nhãn mác. Nỗ lực này sẽ không khác gì việc các ngân hàng đóng dấu mờ (watermark) đảm bảo chứng chỉ tiền của mình hoặc chính phủ đánh dấu các bao thuốc lá để thu đầy đủ thuế tiêu thụ đặc biệt.
Có thể nói, việc tăng cường liên hệ giữa sản phẩm vật lý và bản sao song sinh kỹ thuật số của nó sẽ đánh bại tội phạm giả mạo vaccine. Ở đây, ngành dược phẩm sẽ cần sát cánh với sáng kiến của UNICEF.
Theo khoahocphattrien
Tin tức liên quan
Đăng nhập
