Những điều kiện kỹ thuật cần đáp ứng khi khai thác thủy sản xa bờ là yếu tố quan trọng nhằm đảm bảo an toàn, hiệu quả và bền vững cho ngành thủy sản. Khai thác thủy sản xa bờ đòi hỏi trang thiết bị, phương tiện và kỹ thuật khai thác phù hợp để đối phó với điều kiện biển khắc nghiệt và đạt hiệu quả khai thác cao. Điều này cũng liên quan đến việc tuân thủ quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản và bảo vệ môi trường biển.

Theo đó ngoài tàu thuyền, trang thiết bị bảo quản, thiết bị giám sát, nhân lực thì thiết bị khai thác cũng phải được trang bị đầy đủ như máy đánh bắt, lưới cào, hoặc lưới rê. Tuy nhiên những thiết bị này cũng nên được phân loại theo tiêu chuẩn để phù hợp với từng loại thủy sản khai thác. Đồng thời cần đảm bảo hiệu quả và không gây thiệt hại đến nguồn lợi thủy sản.

Theo hướng dẫn tại Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 14163: 2024 về phân loại thiết bị khai thác thủy sản do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, đối với lưới kéo được di chuyển trong nước với tốc độ và ở độ sâu nào đó nhờ lực kéo của tàu, thuyền. Trong quá trình hoạt động, miệng lưới được mở theo chiều ngang nhờ khoảng cách của 2 tàu (đối với lưới kéo đôi), hoặc nhờ lực mở ngang của 2 ván lưới (đối với lưới kéo đơn), hoặc nhờ khung lưới (đối với lưới kéo khung) và mở theo chiều thẳng đứng nhờ lực nổi của phao và lực chìm của chì. Thủy sản phân bố trong khối nước mà lưới đi qua sẽ bị giữ lại ở đụt lưới.

Thiết bị đánh bắt thủy sản nên được phân loại theo tiêu chuẩn. Ảnh minh họa

Đối với lưới vây ngư cụ đánh bắt chủ động, hoạt động theo nguyên lý lọc nước lấy cá. Lưới có dạng tường lưới, được thả từ tàu, bao vây 1 vùng nước và được kéo lên tàu. Phương pháp khai thác của lưới vây là tàu chạy dò tìm đàn cá hoặc dùng ánh sáng, chà rạo để thu hút, tập trung cá.

Lưới rê có cấu tạo gồm áo lưới, phao ganh, phao cờ, giềng phao, dâu phao ganh, chì, giếng chì, dây giềng dắt. Đối với lưới câu gồm ống câu, dây câu nhánh, khóa xoay, dây câu chính, chì. Lưới chụp ngư cụ đánh bắt chủ động hoạt động theo nguyên lý lọc nước lấy cá, lưới được căng và định hình nhờ hệ thống tăng gông lắp trên tàu. Lưới chụp được thả theo chiều thẳng đứng từ mặt nước xuống độ sâu khai thác, nhờ sức nặng của chì, vòng khuyên sẽ làm cho lưới chìm nhanh, bao lấy khu vực đánh bắt. Sau đó tiến hành thu hệ thống dây giềng rút, khép kín miệng lưới để giữ toàn bộ các đối tượng khai thác trong lưới và kéo ngược miệng lưới lên tàu.

Lưới vó, mành ngư cụ cũng đánh bắt chủ động, hoạt động theo nguyên lý lọc nước lấy cá, miệng lưới được đặt chìm ở độ sâu nhất định, sử dụng nguồn sáng hoặc chà rạo tập trung đàn cá vào vùng bao vây của lưới, khi cá tập trung đủ lớn, kéo giềng miệng lên khỏi mặt nước bằng tay hoặc bằng máy tời và bắt cá.

Lưới rùng hoạt động theo nguyên lý lọc nước lấy thủy sản, lưới được thả từ bờ, bao vây vùng nước ven bờ, lưới được kéo vào bờ, dồn thủy sản vào tùng để thu hoạch.

Về nguyên lý đánh bắt thủy sản tiêu chuẩn này nêu rõ, ngư cụ nên đánh bắt thụ động, theo từng loại lồng, bẫy. Theo đó đối với nguyên lý đánh bắt lưới đăng, nò sáo yêu cầu lưới được đặt chắn ngang hướng di chuyển của cá, lưới dẫn hướng cá qua cửa lưới vào chuồng lưới và cá sẽ bị giữ lại tại chuồng lưới. 

Đối với nguyên lý đánh bắt lưới đáy thì miệng đáy chắn ngang dòng chảy, lợi dụng sức nước chảy, thủy triều hoặc tập tính di chuyển, trú ẫn, kiếm mồi của thủy sản để hướng thủy sản vào đụt lưới đáy. Thủy sản dễ đi vào nhưng không thể quay ra và được giữ trong đụt lưới đáy. Đánh bắt lồng, bẫy thì lồng tạo nơi trú ẩn giả (có thể có mồi) thu hút các loài thủy sản vào lồng bằng cửa vào dễ và không thể quay ra.

Lưới vùi được đánh bắt theo nguyên lý, giềng chì của lưới được vùi vào đáy biển theo hàng cọc, giềng phao để tự do. Lưới được căng ra nhờ nước chảy tạo thành tường lưới chắn, cá di chuyển trong vùng nước gặp tường lưới sẽ bị đóng hoặc bị quấn vào lưới.

Ngoài những thiết bị đánh bắt thủy sản trên thì tiêu chuẩn này còn đưa ra một số thiết bị đánh bắt khác như lưới đăng, lưới đáy, lồng, bản bẫy, te và xiệp, cào đáy.

Nguồn: vietq.vn