Vật liệu nhớ hình sinh học hứa hẹn thay đổi ngành phẫu thuật
06/06/2025
6 Lượt xem
Một loại vật liệu sinh học mới có khả năng "nhớ hình dạng ban đầu", giúp tái tạo mô và tự uốn cong khi đưa vào cơ thể.
Các nhà khoa học tại Đại học ETH Zurich (Thụy Sĩ) và Viện Công nghệ Hàn Quốc (KAIST) vừa hợp tác tạo ra một đột phá trong lĩnh vực y học tái tạo: vật liệu nhớ hình sinh học – một dạng polymer thân thiện sinh học có thể thay đổi hình dạng trong môi trường cơ thể và tự động trở lại cấu trúc ban đầu.
Khác với vật liệu nhớ hình truyền thống vốn được ứng dụng trong kỹ thuật và cơ khí (như ống dẫn dầu, lưới bảo vệ), phiên bản mới này được thiết kế từ polylactide (PLA) kết hợp enzyme phân giải và protein đàn hồi, cho phép sử dụng an toàn trong cơ thể người. Khi được tiêm hoặc đưa qua ống nội soi, vật liệu có thể ở dạng cuộn nhỏ, sau đó “mở bung” chính xác theo thiết kế gốc nhờ kích hoạt bằng nhiệt độ cơ thể (37°C) hoặc pH sinh học.
Ứng dụng đầu tiên đang được thử nghiệm là stent mạch máu sinh học – một ống đỡ mạch máu có thể tự bung ra ở vị trí cần hỗ trợ, sau đó tự phân hủy sau 3–6 tháng khi mô cơ thể đã phục hồi. Ngoài ra, loại vật liệu này còn được nghiên cứu để tạo bản vá mô tim, sụn nhân tạo hoặc khung đỡ tế bào trong cấy ghép.
Điểm đặc biệt là vật liệu không chỉ nhớ hình, mà còn có thể tích hợp với tế bào sống, kích thích tái tạo mô tự nhiên. Các thử nghiệm tiền lâm sàng cho thấy phản ứng viêm rất thấp, gần như không đào thải.
Hiện tại, Việt Nam chưa có đơn vị nào sản xuất vật liệu sinh học nhớ hình, nhưng tiềm năng ứng dụng trong phẫu thuật mạch máu, chấn thương chỉnh hình hoặc nha khoa là rất lớn. Nếu sớm tiếp cận và thử nghiệm, đây có thể là mũi nhọn công nghệ cho các viện nghiên cứu và bệnh viện lớn như 108, Chợ Rẫy, Vinmec, hoặc Đại học Y Dược TP.HCM.