Bên cạnh các chủ đề quen thuộc là biến đổi khí hậu hay vaccine Covid-19, các chủ đề khác như cải tiến tế bào gốc, thuốc chữa Alzheimer, đổ bổ lên sao Hỏa... đều góp phần định hình khoa học trong năm tới, theo trang tin Nature.
Đàm phán khí hậu
Năm 2021 được coi là năm bản lề của cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Tổng thống đắc cử của Mỹ Joe Biden đã nói rõ rằng ông sẽ tiến tới khôi phục vai trò lãnh đạo của Mỹ trong vấn đề khí hậu, bao gồm cả việc tái gia nhập hiệp định khí hậu Paris mà Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ ra khỏi. Một hội nghị đàm phán về khí hậu của Liên hợp quốc ở Glasgow, Vương quốc Anh, sẽ diễn ra vào tháng 11. Các quốc gia sẽ đưa ra các cam kết mới về cắt giảm phát thải khí nhà kính - lần đầu tiên sau thỏa thuận Paris năm 2015. Liên minh châu Âu và Trung Quốc thì vốn đã có các kế hoạch đầy tham vọng: đưa mức phát thải ròng carbon vào năm 2050-60. Các nhà khoa học đang chờ xem liệu Biden có đặt ra những mục tiêu tương tự cho Mỹ hay không.
Điều tra Covid
Lực lượng đặc nhiệm do Tổ chức Y tế Thế giới thành lập sẽ tới Trung Quốc vào tháng 1/2021 để xác định nguồn gốc của đại dịch Covid-19. Nhóm bao gồm các nhà dịch tễ học, virus học và các nhà nghiên cứu sức khỏe cộng đồng và động vật, sẽ bắt đầu tìm kiếm tại Vũ Hán, thành phố đầu tiên của Trung Quốc xác định các ca nhiễm vào năm 2019. Giai đoạn ban đầu của cuộc điều tra sẽ tập trung vào thịt và động vật được bán tại chợ Huanan - nơi có nhiều bệnh nhân Covid-19 đầu tiên. Việc khám phá ra nguồn gốc của virus có thể mất nhiều năm, nhưng các chuyên gia cho rằng cuối năm 2021 sẽ có nhiều thông tin mới.
Vaccine và đại dịch
Năm 2020 chứng kiến sự ra đời của các loại vaccine đầu tiên phòng COVID-19. Hiệu quả của một số loại vaccine mới sẽ trở nên rõ ràng hơn nữa vào đầu năm 2021. Điều đặc biệt đáng quan tâm là kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III của các công ty dược phẩm Mỹ Novavax và Johnson & Johnson. Vaccine của hai công ty này có khả năng dễ phân phối hơn so với vaccine dựa trên RNA do Pfizer – BioNTech và Moderna sản xuất, vốn đòi hỏi bảo quản ở nhiệt độ rất thấp, các nước đang phát triển khó sử dụng. Novavax hiện đang tiến hành hai thử nghiệm lớn tại Vương quốc Anh và Mỹ, dự kiến sẽ báo cáo kết quả vào đầu năm 2021; và có thể sản xuất tới hai tỷ liều vaccine mỗi năm. Trong khi đó, Johnson & Johnson đang thử nghiệm vaccine tiêm một mũi (vaccine Pfizer và Moderna yêu cầu tiêm hai mũi.)
Mọi sự chú ý sẽ đổ dồn vào hoạt động xuất bản khoa học của năm tới khi dự án truy cập mở kéo dài hai năm do một số nhà tài trợ nghiên cứu lớn nhất thế giới tổ chức đã thành hiện thực. Hơn 20 tổ chức, bao gồm Wellcome ở London, Quỹ Bill & Melinda Gates và nhà tài trợ Hà Lan NWO, quy định rằng bắt đầu từ tháng 1/2021 các bài báo học thuật mà họ tài trợ phải được truy cập mở và đọc miễn phí. Sáng kiến, được gọi là Kế hoạch S, có thể chấm dứt việc trả phí đăng ký đọc/mua tạp chí. Plan S đến nay đã thúc đẩy một số tạp chí - bao gồm Nature - lần đầu tiên đưa ra hình thức xuất bản truy cập mở.
Cải tiến tế bào gốc
Các nhà khoa học tế bào gốc đang háo hức chờ đợi các hướng dẫn nghiên cứu mới từ Hiệp hội Nghiên cứu Tế bào gốc Quốc tế (ISSCR). ISSCR ban hành hướng dẫn lần cuối cách đây đã 4 năm. Lần cập nhật này sẽ bao gồm các nội dung mới về 'cấu trúc giống như phôi thai' của con người được nuôi cấy từ tế bào gốc trong ống nghiệm (có thể sẽ kéo dài 'quy tắc 14 ngày', theo đó các nhà nghiên cứu không được phép làm việc với phôi người tạo ra trong ống nghiệm lâu hơn hai tuần sau khi thụ tinh - quy tắc này được pháp luật ở nhiều quốc gia công nhận). Việc mở rộng giới hạn cho phép các nhà khoa học hiểu rõ hơn tại sao rất nhiều trường hợp sẩy thai sớm.
Thuốc chữa Alzheimer
Các cơ quan quản lý của Mỹ dự kiến đưa ra phán quyết với loại thuốc đầu tiên được báo cáo là làm chậm sự tiến triển của bệnh Alzheimer. Thuốc aducanumab, do công ty dược phẩm Biogen sản xuất, là một kháng thể liên kết với một protein não có tên amyloid mà theo hầu hết các nhà khoa học có thể là nguyên nhân chính gây ra Alzheimer. Tuy nhiên, đến nay, hai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn III đã đưa ra các kết quả trái ngược nhau. Và hội đồng cố vấn độc lập do Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm của Mỹ triệu tập để đánh giá hiệu quả của thuốc, nói rằng dữ liệu không ủng hộ việc sử dụng aducanumab trong điều trị Alzheimer. Các loại thuốc điều trị Alzheimer cho đến nay chỉ điều trị các triệu chứng nhận thức như mất trí nhớ, chứ không điều trị sự tiến triển của bệnh.
Sao Hỏa đông đúc
Chương trình nghị sự đầy tham vọng của Trung Quốc trong khoa học vũ trụ sẽ tiếp tục vào năm 2021. Một tàu thăm dò của Trung Quốc có tên Tianwen-1 dự định hạ cánh trên sao Hỏa vào tháng 2 với nhiệm vụ tìm kiếm nước và các dấu hiệu của sự sống bằng cách sử dụng 13 thiết bị, bao gồm camera, radar và máy phân tích hạt. Nếu thành công, đây sẽ là chuyến thám hiểm hành tinh đỏ đầu tiên của Trung Quốc và là lần đầu tiên một tàu thăm dò mang theo tàu quỹ đạo, tàu đổ bộ và xe thám hiểm đến sao Hỏa. Tàu của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Mỹ cũng sẽ đến hành tinh đỏ vào cùng thời điểm.
Phóng kính thiên văn
Tháng 10/2021, Kính viễn vọng Không gian James Webb của NASA sẽ được phóng lên. NASA gọi đây là “kính viễn vọng không gian lớn nhất, mạnh mẽ nhất và phức tạp nhất từng được chế tạo”. Webb trị giá 8,8 tỷ USD và sẽ tìm cách lặp lại thành công của Kính viễn vọng Hubble, thiết bị đã cách mạng hóa ngành thiên văn học khi nó ra mắt vào năm 1990 và đã thực hiện hơn 1,3 triệu lượt quan sát kể từ đó. Webb sẽ bao phủ nhiều bước sóng hơn Hubble, cho phép các nhà khoa học nghiên cứu sâu hơn về vũ trụ.
Theo khoahocphattrien
Tin tức liên quan
Đăng nhập
