Exterra - Công ty khử carbon tại Canada đang tiến hành giải quyết vấn đề môi trường nghiêm trọng nhưng ít được nhắc đến, đó là xử lý lượng chất thải khoáng sản khổng lồ còn sót lại tại các mỏ khai thác amiăng sau hàng thập kỷ hoạt động.

Exterra tập trung vào việc chuyển đổi chất thải từ các mỏ cũ thành vật liệu có giá trị, đồng thời ứng dụng công nghệ hấp thụ khí CO₂. Công ty đã huy động được 20 triệu đô la Canada để xây dựng Nhà máy Hub I - dự kiến là nhà máy lớn nhất thế giới chuyên xử lý chất thải từ mỏ amiăng (AMT). Trong suốt thế kỷ XX, amiăng được xem như một loại vật liệu kỳ diệu nhờ khả năng chống cháy, bền chắc, được ứng dụng rộng rãi trong xây dựng và thiết bị bảo hộ. Tuy nhiên, các sợi amiăng siêu nhỏ có thể phát tán vào không khí và gây ra nhiều bệnh nghiêm trọng về phổi, bao gồm cả ung thư trung biểu mô - một trong những căn bệnh hiểm nghèo nhất liên quan đến amiăng. Ít ai biết rằng, một nửa lượng amiăng trên thế giới từng được khai thác tại Mỏ Jeffrey ở thị trấn Asbestos (nay đổi tên thành Val-des-Sources), tỉnh bang Quebec, Canada. Mỏ lộ thiên khổng lồ này sâu 350 m và rộng hơn 6 km², cùng với nhiều mỏ khác tại Canada đã khiến quốc gia này trở thành nhà xuất khẩu amiăng lớn nhất thế giới trong thập niên 1970. Dù mỏ Jeffrey đã bị đóng cửa từ năm 2012, Quebec vẫn ghi nhận số ca mắc ung thư trung biểu mô cao nhất Canada tính đến năm 2018.

Jeffrey là một trong những mỏ amiăng lộ thiên lớn nhất trên Trái đất (nguồn: B*lly Frank/Flickr).

Theo kế hoạch, Nhà máy Hub I sẽ sử dụng chất thải amiăng để sản xuất các ôxít kim loại ít carbon, chẳng hạn như ôxít magiê - được ứng dụng trong y tế, xử lý nước thải và nông nghiệp - cũng như tinh quặng niken dùng cho pin xe điện. Đồng thời, Exterra còn sở hữu công nghệ độc quyền giúp biến đổi các khoáng chất này thành dạng hấp thụ vĩnh viễn CO₂ mà không cần hệ thống tách riêng khí CO₂. Quá trình xử lý cũng sẽ tiêu hủy hoàn toàn sợi amiăng còn sót lại một cách an toàn. Với nguồn điện tái tạo làm năng lượng vận hành, toàn bộ quy trình sẽ đạt mức trung hòa carbon.

Exterra cho biết, công nghệ của Công ty đã được thử nghiệm thành công ở quy mô thí điểm tại Val-des-Sources và dự kiến sẽ bắt đầu xây dựng Nhà máy Hub I vào năm 2027. Khi đi vào hoạt động, cơ sở này có thể xử lý hơn 300.000 tấn chất thải amiăng mỗi năm.

Giám đốc điều hành Olivier Dufresne khẳng định, khoản đầu tư này sẽ giúp đẩy nhanh quá trình thương mại hóa nền tảng kép của Công ty, trong đó có khả năng tận dụng hơn 90% khoáng chất còn lại trong chất thải mỏ, đồng thời rút ngắn chuỗi cung ứng niken cho ngành xe điện tại Bắc Mỹ.

Nguồn: vjst.vn