Nhiều cơ chế mới và đột phá tạo cơ hội cho doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi cung ứng bán dẫn vi mạch toàn cầu

Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số cơ chế, chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ (KH-CN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã nêu rõ cơ chế hỗ trợ nhà máy đầu tiên được lựa chọn để chế tạo chip quy mô nhỏ, công nghệ cao đến 10.000 tỉ đồng. Chính phủ cũng dự kiến dành thêm 10.000 tỉ đồng để triển khai Nghị quyết 57/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KH-CN đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Cơ hội cực kỳ tốt cho doanh nghiệp bán dẫn

Ông Nguyễn Phúc Vinh, Phó Chủ tịch Hội Công nghệ vi mạch bán dẫn TP HCM, đánh giá chính sách hỗ trợ lên đến 10.000 tỉ đồng cho nhà máy đầu tiên được lựa chọn để chế tạo chip quy mô nhỏ, công nghệ cao là cơ hội tốt cho doanh nghiệp (DN) nội địa nếu tận dụng được.

Theo ông Vinh, Việt Nam hiện có khoảng 60 DN bán dẫn có tên tuổi, doanh thu toàn ngành ước tính 19 tỉ USD/năm. Tuy nhiên, phần lớn DN tham gia vào các công đoạn đóng gói, kiểm thử, thiết kế; công đoạn sản xuất hóa chất, vật liệu bán dẫn và máy móc sản xuất vi mạch có rất ít - chỉ 3 DN tham gia; còn công đoạn sản xuất, chế tác trên phiến silicon (FAB) thì chưa có DN nào hoạt động. Công đoạn FAB có phần giá trị gia tăng trên 25% và là công đoạn có tính quyết định đến sự tự chủ công nghệ của một quốc gia, tầm quan trọng tiên quyết trong chuỗi cung ứng, có tính định hướng, dẫn dắt và hỗ trợ các công đoạn còn lại phát triển.

"Do đó, nếu xây dựng thành công DN FAB đầu tiên với chính sách hỗ trợ nêu trên thì chúng ta sẽ có cơ hội tuyệt vời để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng bán dẫn vi mạch toàn cầu" - ông Vinh nhận định.

Theo các chuyên gia về công nghệ bán dẫn, nếu được hỗ trợ vốn, DN có thể xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà máy, hệ thống logistics, học tập và tiếp cận để chuyển giao công nghệ. Khi đó, các DN nhỏ và vừa sẽ có cơ hội trở thành các nhà cung cấp nhân lực, vật tư, dịch vụ và công nghệ trong chuỗi này. "Một tính toán cho thấy cứ một đồng đầu tư cho bán dẫn sẽ tạo ta được 7 lần giá trị từ các sản phẩm điện tử và lên đến hàng trăm lần cho các sản phẩm đầu cuối như ô tô, hệ thống thông minh, sản phẩm, giải pháp số hóa, thiết bị tự động hóa" - một chuyên gia phân tích.

Giới chuyên gia cho rằng có nhiều lợi thế để phát triển, song Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức trong phát triển công nghiệp bán dẫn. Cụ thể, dù có lực lượng lao động trẻ, năng động nhưng Việt Nam thiếu đội ngũ chuyên gia có kinh nghiệm và trình độ cao trong lĩnh vực này, đòi hỏi phải nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo, hợp tác để phát triển nguồn nhân lực chuyên môn cao. Bên cạnh đó, cần giải quyết sớm những hạn chế về cơ sở hạ tầng, bao gồm điện, nước, giao thông...

Một sản phẩm chip bán dẫn do doanh nghiệp Việt Nam sản xuấtẢnh: THANH NHÂN

Kỳ vọng lớn với khoa học - công nghệ

Thông tin Chính phủ dự kiến dành thêm 10.000 tỉ đồng để triển khai Nghị quyết 57/2024 gây sự chú ý lớn đối với cộng đồng DN và giới chuyên gia lĩnh vực này.

TS Hồ Điệp - Giám đốc Công ty TNHH Mạng Giáo dục (Edunet), giảng viên Trường ĐH Quốc tế TP HCM - đánh giá nguồn vốn bổ sung cho KH-CN sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các start-up tiếp cận tài chính, giúp họ biến ý tưởng thành sản phẩm và dịch vụ thực tế. Việc kết hợp nguồn vốn nhà nước với quỹ đầu tư tư nhân sẽ tăng cường khả năng huy động vốn và nâng cao hiệu quả đầu tư. Từ đó, DN có thêm nguồn lực để đầu tư vào R&D, tạo ra các sản phẩm, giải pháp công nghệ tiên tiến, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Việc khuyến khích các DN lớn như VinFast hay FPT tham gia vào quá trình này sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy sự phát triển của cả hệ sinh thái công nghệ.

"Nguồn vốn hỗ trợ sẽ giúp các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ, áp dụng các công nghệ số vào hoạt động sản xuất, kinh doanh, nâng cao hiệu quả, năng suất, qua đó tạo ra những cơ hội tăng trưởng mới cho nền kinh tế" - TS Điệp nhìn nhận.

Tuy nhiên, theo TS Điệp, bên cạnh nguồn vốn hỗ trợ, cần có các quy định pháp luật rõ ràng, minh bạch và ổn định để tạo môi trường đầu tư thuận lợi cho DN công nghệ và các quỹ đầu tư. Bên cạnh đó, các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai và các chi phí khác để khuyến khích đầu tư vào R&D, đổi mới sáng tạo cũng rất quan trọng. Ngoài ra, cũng cần các trung tâm ươm tạo DN, vườn ươm công nghệ và các khu công nghệ cao... để hỗ trợ DN công nghệ phát triển, qua đó đóng góp vào thành công của Nghị quyết 57/2024.

Trước đó, phát biểu tại kỳ họp Quốc hội bất thường thứ 9, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh chờ sửa Luật KH-CN thì gần như mất cả năm 2025 không thể triển khai được Nghị quyết 57/2024. Do đó, Tổng Bí thư đề nghị ngay tại kỳ họp Quốc hội này phải có nghị quyết để tháo gỡ khó khăn cho KH-CN, cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của Đảng, nhà nước trong tháo gỡ vướng mắc về pháp luật, thể chế để phát triển KH-CN.

Dẫn chứng ngay các quy định tại Luật Đấu thầu, Tổng Bí thư cảnh báo "chỉ quan tâm tới tiền, làm sao mua được đồ rẻ" thì sẽ khiến chúng ta có nguy cơ trở thành bãi rác công nghệ. Tổng Bí thư nhấn mạnh với KH-CN, chúng ta đi sau nhưng phải đi tắt đón đầu, nếu đi theo "thì mãi đi sau". 

4 đề xuất quan trọng

Ông Nguyễn Phúc Vinh nêu đề xuất nhằm giúp ngành bán dẫn phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Một là, thu hút đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) một cách chọn lọc. Hai là, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Ba là, xây dựng các KCN chuyên biệt cho ngành bán dẫn, với cơ sở hạ tầng hiện đại và tiện ích đầy đủ để hỗ trợ DN. Bốn là, ngoại giao và hợp tác chặt chẽ, chân thành, cầu thị và tin cậy giữa chính phủ và các tập đoàn công nghệ lớn sẽ giúp các bên dễ tìm thấy điểm chung, qua đó Việt Nam có thêm cơ hội tiếp cận công nghệ.

Nguồn: nld.com.vn