Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) và Ủy ban Kỹ thuật Điện Quốc tế (IEC) mới đây đã chính thức ban hành phiên bản cập nhật của tiêu chuẩn IEC 80000-13:2025 – một bước tiến lớn trong việc chuẩn hóa các đại lượng và đơn vị trong lĩnh vực khoa học và công nghệ thông tin.

Tiêu chuẩn IEC 80000-13:2025 là phần thứ 13 trong bộ tiêu chuẩn IEC/ISO 80000, một tập hợp các quy định quốc tế về đại lượng và đơn vị được sử dụng trong khoa học, công nghệ và công nghiệp. Trong đó, phần 13 chuyên biệt tập trung vào lĩnh vực khoa học thông tin và công nghệ – nơi tốc độ truyền dẫn, dung lượng lưu trữ và xử lý dữ liệu là những đại lượng cốt lõi.

Phiên bản năm 2025 được xây dựng trên cơ sở sửa đổi và mở rộng phiên bản trước đó là IEC 80000-13:2008. Theo mô tả chính thức từ Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO), phiên bản mới được cập nhật nhằm phản ánh sự phát triển vượt bậc của ngành công nghệ thông tin trong thập kỷ qua, cũng như nhu cầu chuẩn hóa cao hơn trong bối cảnh dữ liệu số đang trở thành trụ cột trong hoạt động kinh tế, quản trị và nghiên cứu khoa học.

Tiêu chuẩn IEC 80000-13:2025 đảm bảo tính nhất quán trong hoạt động kỹ thuật

Một trong những điểm nổi bật của IEC 80000-13:2025 là việc tiếp tục và mở rộng quy định về tiền tố nhị phân – vốn gây ra nhiều nhầm lẫn trong thực tiễn. Theo truyền thống, các đơn vị như kilobyte (kB), megabyte (MB), hay gigabyte (GB) thường bị sử dụng không đồng nhất giữa các hệ thống. Ví dụ, 1 MB có thể được hiểu là 1.000.000 byte trong hệ thập phân hoặc 1.048.576 byte trong hệ nhị phân. Để khắc phục tình trạng này, IEC cùng ISO đã khuyến cáo sử dụng các tiền tố nhị phân như kibi (Ki), mebi (Mi), gibi (Gi) để thay thế, tương ứng với 2^10, 2^20, và 2^30 byte. Việc định nghĩa rõ ràng và áp dụng thống nhất những tiền tố này trong IEC 80000-13:2025 được xem là một bước tiến quan trọng nhằm giảm thiểu nhầm lẫn và tăng độ tin cậy trong tính toán kỹ thuật.

Bên cạnh đó, tiêu chuẩn còn quy định rõ ký hiệu, đơn vị và định nghĩa của hàng loạt đại lượng khác như thông lượng dữ liệu (data rate), tỷ lệ mất dữ liệu (data loss ratio), xác suất trễ (latency probability), cường độ lưu lượng (traffic intensity), độ phức tạp tính toán (computational complexity) và nhiều yếu tố kỹ thuật khác có liên quan trực tiếp đến thiết kế, xây dựng và vận hành hệ thống thông tin.

Theo trang chuyên ngành iTeh Standards, tiêu chuẩn này đã được công bố chính thức vào tháng 4 năm 2025 và hiện đã có bản phát hành điện tử và đang dần được đưa vào sử dụng rộng rãi, phục vụ nhu cầu tra cứu và áp dụng của các tổ chức trên toàn cầu. Đây là kết quả của quá trình hợp tác chặt chẽ giữa hai ủy ban kỹ thuật là ISO/TC 12 và IEC/TC 25, với sự tham gia của hơn 50 quốc gia thành viên quan tâm đến lĩnh vực này.

Giới chuyên môn đánh giá việc ban hành IEC 80000-13:2025 là một bước đi tất yếu trong tiến trình chuẩn hóa toàn cầu hóa lĩnh vực khoa học thông tin. Ông Johan Smit, Chủ tịch IEC/TC 25, cho biết: "Chúng tôi đang sống trong thời đại dữ liệu, và việc xây dựng một ngôn ngữ thống nhất để đo lường, phân tích và xử lý dữ liệu là điều cần thiết. IEC 80000-13:2025 giúp các tổ chức và doanh nghiệp không chỉ tăng cường tính tương thích hệ thống mà còn nâng cao độ chính xác trong các hoạt động đánh giá kỹ thuật và pháp lý."

Hiện nay, nhiều tổ chức tại châu Âu, Nhật Bản và Mỹ đã bắt đầu cập nhật các hệ thống kỹ thuật của mình theo tiêu chuẩn mới, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp phần mềm, lưu trữ đám mây, viễn thông và sản xuất chip. Dự kiến trong thời gian tới, các tập đoàn công nghệ lớn như IBM, Huawei, Amazon Web Services và Samsung cũng sẽ tích hợp hoàn toàn IEC 80000-13:2025 vào hệ thống kỹ thuật và tài liệu sản phẩm của mình nhằm đáp ứng yêu cầu quốc tế.

Việc áp dụng tiêu chuẩn IEC 80000-13:2025 không chỉ mang lại sự thống nhất trong quy trình kỹ thuật mà còn góp phần quan trọng vào việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng cường khả năng hội nhập của các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị toàn cầu.

nguồn: vietq.vn