Tiến bộ kỹ thuật từng bước làm thay đổi phương thức sản xuất của con người. Khác hoàn toàn so với trước đây, công nghệ sản xuất hiện nay được coi là nền tảng cốt lõi của cách mạng công nghiệp. Từ cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên đến cách mạng công nghiệp lần thứ 4, các công nghệ sản xuất mới cơ bản đã thay đổi điều kiện làm việc và lối sống của con người. 

Năng suất tác động mạnh mẽ lên mọi loại hình doanh nghiệp trong các cuộc cách mạng công nghiệp.

Cuộc cách mạng công nghiệp đầu tiên bắt đầu vào thế kỷ 18 thông qua việc sử dụng năng lượng hơi nước và cơ giới hóa sản xuất. Cơ giới hóa sản xuất giúp năng suất đạt được gấp 8 lần so với sản xuất bằng công cụ đơn giản trong cùng một thời gian. Sau đó, tiềm năng của hơi nước đã được biết đến.

Việc sử dụng năng lượng hơi nước trong công nghiệp là bước đột phá lớn nhất để tăng năng suất lao động của con người. Thay vì dệt bằng máy cơ, máy hơi nước có thể cung cấp năng lượng “khổng lồ” cho các nhà máy dệt. Các phát minh khác như: tàu hơi nước, đầu máy chạy bằng hơi nước… giúp con người và hàng hóa được vận chuyển với khoảng cách lớn trong khoảng thời gian ngắn hơn, qua đó mang lại thay đổi to lớn trong cuộc sống của con người.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ hai bắt đầu vào thế kỷ 19 thông qua việc phát hiện ra điện khí hóa và dây chuyền lắp ráp. Henry Ford (1863 - 1947) đã lấy ý tưởng về “sản xuất hàng loạt” từ một lò mổ ở Chicago. Trong đó, những con lợn được treo trên băng chuyền và mỗi người bán thịt chỉ thực hiện một phần việc trong hoạt động “giết mổ” con vật.

Henry Ford đã áp dụng các nguyên tắc này vào sản xuất ô tô và làm thay đổi hoàn toàn quá trình sản xuất. Theo đó, một trạm lắp ráp toàn bộ chiếc ô tô được thay thế bằng dây chuyền sản xuất theo từng cấu phần. Vì vậy, tốc độ lắp ráp được thực hiện nhanh hơn và với chi phí thấp hơn đáng kể.

Ở mỗi cuộc cách mạng công nghiệp năng suất đều tăng lên đáng kể.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba bắt đầu vào những năm 70 của thế kỷ 20 được thể hiện bằng quá trình tự động hóa thông qua sử dụng các bộ điều khiển được lập trình trong bộ nhớ của máy tính. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba thúc đẩy quá trình tự động hóa toàn bộ quy trình sản xuất mà không cần sự trợ giúp của con người. Ví dụ, các robot thực hiện hoạt động được lập trình sẵn mà không cần sự can thiệp của người công nhân...

Loài người hiện nay đang bước vào một cuộc cách mạng công nghiệp mới. Cuộc cách mạng này được đặc trưng bởi ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông vào trong hoạt động sản xuất, do đó, cuộc cách mạng này còn được gọi là cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 dựa trên sự phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 3. Các hệ thống sản xuất tích hợp công nghệ máy tính sẽ tiếp tục được mở rộng, kết nối với hệ thống mạng và Internet. Điều này cho phép các hệ thống sản xuất có thể thực hiện giao tiếp thông tin trong quá trình sản xuất.

Đây là bước phát triển tiếp theo của quá trình tự động hóa sản xuất. Các hệ thống này sẽ hình thành “hệ thống thực ảo” (Cyber-Physical Systems, CPS) trong các nhà máy thông minh, trong đó hệ thống sản xuất, máy móc và con người được kết nối, giao tiếp với nhau thông qua hệ thống mạng. Theo chuyên gia, ở cuộc cách mạng công nghiệp này năng suất sẽ đóng vai trò quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng sản xuất.

nguồn: vietq.vn