Ngành xây dựng nói chung cũng như ngành xây dựng công trình giao thông ở nước ta hiện nay đòi hỏi sử dụng khối lượng lớn vật liệu xây dựng, các nguồn tài nguyên thiên nhiên như cốt liệu, khoáng sản, đất, nước, năng lượng, cây xanh... và gây nhiều tác động đến môi trường. Việc nghiên cứu lựa chọn các giải pháp xanh cũng như vật liệu xanh và đưa ra các tiêu chí đánh giá giải pháp xanh là yêu cầu cấp bách và cần thiết.

Theo định nghĩa giải pháp xanh và vật liệu xanh là các giải pháp và vật liệu tiết kiệm tài nguyên khoáng sản, tiết kiệm năng lượng, thân thiện môi trường có các tiêu chí sau mà giải pháp và vật liệu truyền thống không có, như:

- Mang lại hiệu quả cao hơn cho công trình, bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng sống tốt hơn cho người sử dụng;

- Trong quá trình sản xuất giảm thiểu sử dụng năng lượng, sử dụng tài nguyên khoáng sản;

- Trong quá trình sản xuất giảm thiểu chất thải, ô nhiễm và hủy hoại môi trường;

- Trong quá trình sản xuất tham gia tích cực vào việc xử lý chất thải của ngành sản xuất khác.

Ở nước ta hiện nay, theo xu hướng chung của thế giới, cũng đã có một số các nghiên cứu về giải pháp xanh, về vật liệu xanh đảm bảo lợi ích môi trường, như các nghiên cứu về sử dụng vật liệu, tận dụng chất thải, như: chất thải phá dỡ từ các công trình xây dựng; chất thải kim loại, chất thải từ các nhà máy nhiệt điện, chất thải từ các nhà máy luyện thép, chất thải lốp xe, chất thải bao bì nhựa, chất thải từ mặt đường cũ, chất thải trong khai thác các loại cốt liệu,… hay các nghiên cứu là nghiên cứu sử dụng vật liệu có độ bền cao - giải pháp nâng cao độ bền vững của các công trình xây dựng. Trong công trình xây dựng gia cố ổn định mái taluy, ở đâu đó cũng đã sử dụng các giải pháp xanh này như tái sử dụng vật liệu phế thải, sử dụng các vật liệu địa kỹ thuật, tăng cường thiết kế sử dụng các giải pháp sinh thái học trong công trình xây dựng; như các giải pháp về neo web, lưới địa kỹ thuật Telsa, giải pháp về trồng cỏ vertiver,… Tuy nhiên các nghiên cứu này thường rời rạc và chủ yếu tập trung vào vật liệu nói chung, thiếu các nghiên cứu tổng thể đánh giá các giải pháp về vật liệu xanh và công trình xanh và các giải pháp kỹ thuật xanh gia cố mái taluy trong xây dựng công trình giao thông. Và chúng ta chưa có các nghiên cứu phân tích các tiêu chí đánh giá các giải pháp xanh, công trình xanh, giải pháp kỹ thuật theo tiêu chí xanh.

Xuất phát từ thực tiễn trên, Chủ nhiệm đề tài Thạc sĩ Nguyễn Trung Thêm cùng nhóm nghiên cứu tại Viện Khoa học và Công nghệ Giao thông vận tải thực hiện đề tài “Nghiên cứu lựa chọn giải pháp/vật liệu xanh gia cố ổn định mái dốc trong xây dựng công trình giao thông ở Việt Nam” với mục tiêu nghiên cứu phân tích các giải pháp/vật liệu theo tiêu chí xanh; nghiên cứu xây dựng các tiêu chí đánh giá giải pháp/vật liệu xanh gia cố mái dốc trong xây dựng công trình giao thông ở Việt Nam, xây dựng dự thảo quy trình đánh giá gia cố ổn định mái dốc theo tiêu chí xanh; đánh giá một số giải pháp/vật liệu gia cố mái dốc tại Việt Nam theo tiêu chí xanh.

Sau thời gian nghiên cứu, đề tài đã thu được những kết quả như sau:

- Đã nghiên cứu tổng quan về các hiện tượng mất ổn định mái dốc, tổng hợp các phương pháp kiểm toán ổn định sườn dốc và tổng hợp tình hình mất ổn định mái dốc tại một số nước trong khu vực và phân tích, tổng hợp các nghiên cứu, xử lý ổn định mái dốc ở Việt Nam.

- Đã nghiên cứu tổng quan các giải pháp/vật liệu gia cố mái dốc trên thế giới và Việt Nam, các loại vật liệu gia cố ổn định mái dốc truyền thống, các loại vật liệu địa kỹ thuật, trong đó một số loại vật liệu ĐKT mới hiện nay và vật liệu sinh học.

- Đã nghiên cứu tổng quan các giải pháp/vật liệu xanh gia cố mái dốc trên thế giới và Việt Nam và tổng hợp, phân tích các tiêu chí đánh giá giải pháp/vật liệu xanh trên thế giới.

- Đã nghiên cứu tổng quan, tổng hợp, phân tích về các tiêu chí đánh giá giải pháp/vật liệu xanh trên thế giới và của Việt Nam, đã có nhận xét, đánh giá chung về hệ thống đánh giá công trình xanh trên thế giới.

- Đã nghiên cứu, tổng hợp, phân tích các giải pháp/vật liệu gia cố mái dốc trên một số tuyến đường đang khai thác; đã phân tích, lựa chọn một số tuyến đường để khảo sát các giải pháp/vật liệu gia cố mái dốc.

- Với mạng lưới quốc lộ và đường cao tốc, nhóm thực hiện đề tài phân tích, lựa chọn tuyến QL3 (địa phận tỉnh Bắc Cạn, Cao Bằng); QL2 (qua tỉnh Hà Giang, Phú Thọ); đường Hồ Chí Minh (qua tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh và Cao Bằng); một số đoạn cao tốc Nội Bài - Lào Cai (qua tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc) làm khu vực khảo sát, điều tra, nghiên cứu chính.

- Đã tiến hành khảo sát, điều tra tại 97 vị trí gia cố mái dốc tại một số đoạn tuyến quốc lộ 2, 3, đường Hồ Chí Minh và đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Tại các vị trí gia cố mái dốc, đã xác định cụ thể về địa danh, toạ độ, sơ bộ kích thước, giải pháp đã xử lý, đánh giá hiện trạng, hình ảnh minh hoạ; đã tổng hợp, phân tích các giải pháp đã áp dụng trong gia cố ổn định mái dốc trên các tuyến khảo sát; đã thu thập số liệu tại một số vị trí đã sử lý ổn định mái dốc tại (cao tốc Hạ Long - Vân Đồn, Bắc Giang - Lạng Sơn, La Sơn - Túy Loan, Đã Nẵng - Quảng Ngãi; đường Hồ Chí Minh, QL6, QL4D) để bổ sung làm rõ các giải pháp đã áp dụng trong gia cố ổn định mái dốc trên các tuyến đường ở nước ta.

- Đã nghiên cứu, phân tích, đánh giá và đề xuất các tiêu chí về giải pháp/vật liệu xanh gia cố mái dốc ổn định phù hợp với điều kiện nước ta, đó là các tiêu chí về: vật liệu, sử dụng năng lượng, môi trường, sử dụng đất, cảnh quan và quản lý bảo 85 trì. Trong mỗi tiêu chí có đưa ra các nội dung cụ thể để đánh giá; điểm đánh giá và đánh giá tổng hợp.

- Đã tiến hành nghiên cứu, đánh giá một số giải pháp gia cố ổn định mái dốc tại Việt Nam (đá hộc xây, khung bê tông phun vữa XM; vật liệu ĐTK, sinh học) và đánh giá các giải pháp này theo tiêu chí xanh.

- Đã xây dựng dự thảo Quy trình đánh giá giải pháp/vật liệu xanh gia cố ổn định mái dốc theo tiêu chí xanh.

- Đã nghiên cứu ứng dụng dự thảo Quy trình đánh giá giải pháp/vật liệu xanh gia cố ổn định mái dốc theo tiêu chí xanh để đánh giá tại 01 vị trí đã gia cố ổn định mái dốc tại Km51+270 - Km 51+520 đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn; kết quả đánh giá tương đối phù hợp với thực tế thi công, khai thác công trình.

- Đã theo dõi, đánh giá ổn định mái dốc tại Km51+270 - Km 51+520, đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20750/2022) tại Cục Thông tin khoa học và công nghệ quốc gia.

Nguồn: NASATI