Trong thời đại số hóa, mã QR đã trở thành công cụ tiện lợi và phổ biến, phục vụ đa dạng nhu cầu như thanh toán, truy cập thông tin hay đăng ký dịch vụ. Tuy nhiên, cùng với sự phổ biến đó là sự xuất hiện của những hình thức lừa đảo tinh vi, điển hình là “Quishing” – một thủ đoạn kết hợp giữa mã QR (QR code) và hành vi lừa đảo qua mạng (phishing).

“Quishing” là hình thức lừa đảo sử dụng mã QR độc hại để dẫn dụ người dùng truy cập vào các trang web giả mạo, tải về phần mềm độc hại hoặc thực hiện các giao dịch không mong muốn. Khi người dùng quét mã, họ có thể vô tình cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng hoặc bị cài đặt phần mềm gián điệp mà không hề hay biết. Đáng chú ý, do đặc điểm của mã QR không cho phép người dùng kiểm tra trước nội dung liên kết, việc phòng tránh trở nên vô cùng khó khăn, tạo điều kiện cho đối tượng xấu dễ dàng thực hiện hành vi lừa đảo.

Ghi nhận từ Công an Thành phố Hà Nội cho thấy thủ đoạn này đang bùng phát mạnh mẽ không chỉ trên địa bàn Thủ đô mà còn lan rộng khắp cả nước. Các hình thức lừa đảo bằng “Quishing” ngày càng đa dạng và khó nhận biết. Đối tượng lừa đảo thường dán đè hoặc thay thế mã QR hợp lệ tại nơi công cộng như nhà hàng, bến xe, trạm xăng bằng mã độc hại nhằm chiếm đoạt tiền khi người dùng thanh toán.

"Quishing" là hình thức lừa đảo sử dụng mã QR độc hại. (Ảnh minh họa: Công an TP.Hà Nội).

Ngoài ra, chúng còn gửi mã QR qua các tin nhắn hoặc email giả mạo dưới danh nghĩa tổ chức, cơ quan uy tín, dụ người dùng truy cập vào trang web lừa đảo hoặc thực hiện giao dịch. Một số trường hợp khác, mã QR còn được in trên các sản phẩm, tài liệu giả, vé số ảo nhằm đánh lừa người tiêu dùng hoặc can thiệp vào quá trình quét mã để chuyển hướng người dùng qua một trang thu thập dữ liệu trước khi đến trang thật.

Hậu quả mà người dùng phải đối mặt khi trở thành nạn nhân của “Quishing” là vô cùng nghiêm trọng. Họ có thể bị mất toàn bộ thông tin cá nhân như họ tên, địa chỉ, số điện thoại, email, tài khoản mạng xã hội. Nghiêm trọng hơn, thông tin ngân hàng, thẻ tín dụng có thể bị chiếm đoạt, từ đó dẫn đến các giao dịch trái phép. Các thiết bị khi nhiễm mã độc có thể bị cài đặt phần mềm gián điệp, bị khóa dữ liệu để tống tiền hoặc trở thành công cụ cho những hình thức lừa đảo khác. Những dữ liệu nhạy cảm bị đánh cắp còn có thể bị khai thác cho các mục đích xấu xa hơn.

Để bảo vệ bản thân trước thủ đoạn lừa đảo tinh vi này, cơ quan chức năng khuyến nghị người dân cần nâng cao cảnh giác khi quét mã QR. Trước khi quét, hãy kiểm tra kỹ nguồn gốc, tránh quét các mã có dấu hiệu bất thường, bị dán đè hoặc xuất hiện ở nơi công cộng không rõ ràng.

Không nên quét các mã QR đi kèm với chương trình khuyến mãi hấp dẫn bất thường. Chỉ truy cập vào các liên kết có địa chỉ bắt đầu bằng “https://” và thuộc tên miền chính thức của tổ chức. Người dân cũng nên cân nhắc sử dụng các ứng dụng có tính năng cảnh báo liên kết độc hại, đồng thời tuyệt đối cẩn trọng khi nhập thông tin cá nhân sau khi quét mã. Trong trường hợp nghi ngờ bị lừa đảo hoặc phát hiện dấu hiệu bất thường, người dân cần nhanh chóng thông báo với cơ quan chức năng để được hỗ trợ kịp thời, góp phần ngăn chặn loại hình tội phạm mạng ngày càng tinh vi này.

Nguồn: vietq.vn