Bộ Khoa học và Công nghệ đã thể hiện quyết tâm thực hiện cơ chế “một cửa”, “một cửa liên thông” theo chủ trương của Chính phủ.

Đơn giản hoá và minh bạch các thủ tục hành chính là yêu cầu tất yếu cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, cơ chế cải cách một bước thủ tục hành chính (còn gọi tắt là cơ chế một cửa, một cửa liên thông) đã thể hiện nỗ lực của Chính phủ trong hoạt động hỗ trợ công dân cũng như các tổ chức và doanh nghiệp. Điều này được đề cập trong Quyết định số 09/2015/QĐ-TTg ký ngày 25/3/2015 của Thủ tướng Chính phủ, nhất quán với các Quyết định về cơ chế một cửa ban hành trước đây.
Quyết định nêu rõ, cơ chế một cửa được áp dụng rộng rãi trong các cơ quan hành chính nhà nước địa phương: từ cấp xã/phường/thị trấn, cấp quận/huyện thị xã cho tới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Cơ chế một cửa sẽ giúp giải quyết công việc của tổ chức, cá nhân thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của nhiều cơ quan hành chính nhà nước cùng cấp hoặc giữa các cấp hành chính. Từ hướng dẫn, tiếp nhận giấy tờ, hồ sơ, giải quyết đến trả kết quả được thực hiện tại một đầu mối là bộ phận tiếp nhận và trả kết quả của một cơ quan hành chính nhà nước.
Thời gian qua, quá trình đổi mới thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông đã ghi nhận những kết quả tích cực, nổi bật là rút ngắn thời gian và tăng cường hiệu quả xử lý công việc cho các bên liên quan. Ngoài ra, mọi trình tự tiến hành, chi phí và thời gian giải quyết hồ sơ, giấy tờ đều được công khai, minh bạch theo quy định. Nhờ thế, thủ tục một cửa cũng góp phần đáng kể trong việc hạn chế nạn quan liêu, tham nhũng, cửa quyền của một bộ phận cán bộ, công chức.
Nhận thấy rõ ưu điểm của cơ chế một cửa, đồng thời mong muốn cụ thể hoá hơn nữa các quyết định của Chính phủ cho người dân và doanh nghiệp, mới đây Bộ Khoa học và Công nghệ kết hợp với Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư Liên tịch số 77/2016/TTLT-BTC-BKHCN. Với 5 chương, 25 điều, Thông tư là hướng dẫn thực hiện cơ chế một cửa quốc gia với thủ tục kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hoá nhập khẩu vào Việt Nam thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Khoa học và Công nghệ.
Điểm nổi bật trong thông tư lần này là hướng dẫn về quy trình khai và tiếp nhận thông tin khai, trả kết quả thực hiện thủ tục hành chính bằng phương thức điện tử cũng như các tiêu chí, định dạng của chứng từ điện tử được sử dụng để thực hiện thủ tục kiểm tra nhà nước. Tất cả sẽ được xử lý qua Cổng thông tin một cửa quốc gia. Người dùng chỉ cần đăng ký tài khoản tại địa chỉ https://vnsw.gov.vn. Yêu cầu sẽ được xử lý trong một ngày. Nếu có vấn đề phát sinh, người đăng ký sẽ được thông báo qua thư điện tử.
Để gửi bản đăng ký kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa nhập khẩu, cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp cần khai báo các thông tin sau qua Cổng thông tin một cửa quốc gia: Tờ khai hàng hóa nhập khẩu; Hóa đơn; Kết quả đánh giá sự phù hợp (Chứng nhận hợp quy hoặc Chứng thư giám định); Hợp đồng; Danh mục hàng hóa. Nếu như các thủ tục hành chính thông thường chỉ được tiếp nhận trong giờ hành chính thì Cổng thông tin một cửa quốc gia tiếp nhận hồ sơ 24/24, kể cả ngày nghỉ, ngày lễ.
Như vậy, khi thực hiện theo cơ chế một cửa, cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp có nhiều thuận lợi, quan trọng nhất là tiết kiệm thời gian. Sau khi tiếp nhận thông tin và nhậ kết quả xử lý từ hải quan, Cổng thông tin một cửa quốc gia sẽ phản hồi cho người khai, đồng thời cung cấp tờ khai hải quan và kết quả xử lý của cơ quan hải quan cho các cơ quan liên quan; hoặc cơ quan xử lý có yêu cầu cung cấp tờ khai hải quan và kết quả xử lý của cơ quan liên quan đến các thủ tục thuộc thẩm quyền của cơ quan xử lý.
Cùng với các nguyên tắc trao đổi, cung cấp thông tin, Thông tư liên tịch 77 cũng quy định cụ thể về nội dung và hình thức trao đổi, cung cấp thông tin. Theo đó, Bộ Khoa học và Công nghệ có trách nhiệm cung cấp cho Cổng thông tin một cửa quốc gia thông tin về các chứng từ điện tử với thủ tục hành chính quy định tại Điều 1 Thông tư; kết quả xử lý khác của cơ quan liên quan đối với thủ tục hành chính; thông tin về hàng hóa đã được thông quan, giải phóng hàng theo yêu cầu của Bộ Tài chính.
Bộ Khoa học và Công nghệ được dùng hệ thống xử lý chuyên ngành để kết nối với Cổng thông tin một cửa quốc gia. Việc thống kê, báo cáo các thông tin liên quan tới thủ tục hành chính quy định tại Điều 1 Thông tư này sẽ thực hiện tại hệ thống xử lý chuyên ngành của Bộ. Trường hợp Bộ chưa có hệ thống xử lý chuyên ngành để kết nối với Cổng thông tin một cửa quốc gia thì đơn vị quản lý Cổng thông tin một cửa quốc gia có trách nhiệm cung cấp cho các đơn vị đầu mối quy định tại Điều 24 Thông tư.
Việc trao đổi, cung cấp thông tin thực hiện trực tuyến dưới hình thức chứng từ điện tử theo quy định. Đơn vị quản lý Cổng thông tin một cửa quốc gia là đầu mối tiếp nhận và xử lý thông tin do Bộ cung cấp để thực hiện các thủ tục hành chính một cửa. Trường hợp xảy ra sự cố kỹ thuật hoặc hệ thống chưa có chức năng trao đổi, cung cấp thông tin thì các bên liên quan có thể tạm thời sử dụng hình thức khác như email, fax hoặc chứng từ giấy để thực hiện trao đổi, cung cấp thông tin.