Trong bối cảnh toàn cầu hóa và áp lực ngày càng lớn về đạo đức kinh doanh, tiêu chuẩn RBA đang trở thành kim chỉ nam cho các doanh nghiệp trong việc xây dựng chuỗi cung ứng có trách nhiệm. Đây không chỉ là bộ tiêu chuẩn đạo đức, mà còn là lời cam kết mạnh mẽ về quyền con người, bảo vệ môi trường và đạo đức kinh doanh trong toàn bộ chuỗi giá trị.

Tuân thủ RBA: Bắt buộc nếu muốn xuất khẩu bền vững

RBA là viết tắt của Responsible Business Alliance. RBA ra đời nhằm thúc đẩy trách nhiệm xã hội trong ngành công nghiệp điện tử và hiện đã mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác như ô tô, viễn thông, y tế và hàng tiêu dùng.

Bộ quy tắc ứng xử RBA đưa ra những tiêu chuẩn nghiêm ngặt liên quan đến các lĩnh vực then chốt như: lao động, sức khỏe và an toàn, môi trường, đạo đức, hệ thống quản lý. Các doanh nghiệp tham gia RBA hoặc áp dụng tiêu chuẩn này đều cam kết tuân thủ quy định nghiêm ngặt trong toàn bộ chuỗi cung ứng của mình.

Tiêu chuẩn RBA quy định rõ ràng về quyền của người lao động, bao gồm: không cưỡng bức lao động, không sử dụng lao động trẻ em, tôn trọng quyền tự do hiệp hội, không phân biệt đối xử, đảm bảo giờ làm việc và tiền lương hợp lý. Đây là yếu tố được đặc biệt nhấn mạnh trong bối cảnh nhiều quốc gia đang đối mặt với tình trạng bóc lột lao động trong chuỗi cung ứng.

RBA yêu cầu doanh nghiệp phải cung cấp môi trường làm việc an toàn, lành mạnh cho người lao động. Điều này bao gồm việc phòng ngừa tai nạn lao động, bảo vệ sức khỏe tâm thần và thể chất, đảm bảo điều kiện ăn ở (nếu có) phù hợp. Các thành viên của RBA cần tuân thủ quy định về quản lý chất thải, sử dụng năng lượng và nước hiệu quả, giảm thiểu khí thải nhà kính và hạn chế sử dụng các hóa chất nguy hại.

RBA khuyến khích doanh nghiệp theo đuổi mô hình sản xuất bền vững, phù hợp với các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc. Các công ty được yêu cầu hành xử một cách liêm chính, chống tham nhũng, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, minh bạch trong kinh doanh và bảo vệ người tố giác sai phạm. Yếu tố đạo đức giúp doanh nghiệp xây dựng niềm tin với đối tác, khách hàng và nhà đầu tư.

RBA yêu cầu doanh nghiệp thiết lập hệ thống quản lý hiệu quả nhằm bảo đảm tuân thủ quy định pháp luật, tiêu chuẩn RBA và liên tục cải tiến hiệu suất xã hội, môi trường, đạo đức.

Vì sao RBA ngày càng trở nên quan trọng?

Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, việc kiểm soát chất lượng và đạo đức trong chuỗi cung ứng không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc. Nhiều tập đoàn lớn như Apple, Intel, HP, Dell... đều là thành viên sáng lập hoặc thành viên tích cực của RBA. Những doanh nghiệp muốn tham gia vào chuỗi cung ứng của các “ông lớn” này buộc phải đáp ứng các tiêu chuẩn của RBA như một điều kiện tiên quyết.

RBA cũng trở thành công cụ hiệu quả giúp doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế. Với sự gia tăng các hiệp định thương mại tự do (FTA), đặc biệt là CPTPP và EVFTA, việc chứng minh năng lực tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như RBA là một lợi thế cạnh tranh lớn.

Theo bà Trần Thu Hà, chuyên gia phát triển bền vững tại một công ty điện tử có nhà máy tại Bắc Ninh, việc áp dụng tiêu chuẩn RBA không chỉ giúp doanh nghiệp cải thiện hình ảnh và quản lý rủi ro, mà còn góp phần nâng cao hiệu suất sản xuất nhờ cải thiện điều kiện làm việc và động lực của người lao động.

Tuy nhiên, việc thực thi RBA cũng đặt ra không ít thách thức. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), việc đầu tư vào hệ thống quản lý, đào tạo nhân sự, cải tiến quy trình để đáp ứng RBA là không dễ dàng, nhất là trong bối cảnh nguồn lực hạn chế. Thêm vào đó, việc giám sát toàn bộ chuỗi cung ứng bao gồm cả nhà cung cấp cấp 2, cấp 3 đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ và minh bạch giữa các bên, điều mà không phải doanh nghiệp nào cũng sẵn sàng hoặc đủ khả năng thực hiện.

Hướng đi cho doanh nghiệp Việt Nam

Để bắt kịp xu thế, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã chủ động tiếp cận và thực hiện đánh giá theo tiêu chuẩn RBA. Một số khu công nghiệp, đặc biệt là tại các tỉnh có nhiều dự án FDI như Bắc Ninh, Hải Phòng, Bình Dương đã bắt đầu triển khai đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho doanh nghiệp trong khu vực.

Điển hình, Công ty TNHH Canon Việt Nam đã trở thành một trong những doanh nghiệp FDI tiên phong áp dụng thành công bộ tiêu chuẩn RBA.

Canon Việt Nam áp dụng thành công tiêu chuẩn RBA.

Tại Việt Nam, Canon hiện có ba nhà máy lớn tại Bắc Ninh, Hà Nội và Bắc Giang, với hàng chục nghìn lao động. Theo đại diện công ty, áp dụng tiêu chuẩn RBA được thực hiện đồng bộ, bao gồm đánh giá nội bộ định kỳ, đào tạo cán bộ quản lý, nâng cấp điều kiện làm việc và kiểm soát chặt chẽ các nhà cung cấp. “Chúng tôi cam kết tạo ra môi trường làm việc an toàn, công bằng và bền vững. Việc áp dụng RBA không chỉ là yêu cầu của tập đoàn Canon toàn cầu, mà còn là trách nhiệm với cộng đồng và người lao động”, đại diện bộ phận quản lý chất lượng chia sẻ.

Sau thời gian triển khai, Canon Việt Nam đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực. Các vụ tai nạn lao động giảm mạnh, tỷ lệ nghỉ việc tự nguyện giảm gần 20%, trong khi năng suất lao động tăng đáng kể. Công ty cũng thường xuyên tổ chức các buổi đào tạo về đạo đức, kỹ năng an toàn và sức khỏe tinh thần cho công nhân viên. 

Đặc biệt, Canon Việt Nam còn yêu cầu hơn 80% nhà cung cấp linh kiện và dịch vụ tham gia vào hệ thống đánh giá tuân thủ RBA, góp phần mở rộng tác động tích cực ra toàn chuỗi cung ứng. Việc tuân thủ tiêu chuẩn RBA giúp Canon giữ vững vị thế là đối tác chiến lược của nhiều tập đoàn công nghệ lớn, đồng thời thể hiện cam kết mạnh mẽ với mục tiêu phát triển bền vững tại Việt Nam.

Hay VinES - công ty thành viên của Tập đoàn Vingroup chuyên nghiên cứu và sản xuất pin cho xe điện đã chính thức áp dụng thành công tiêu chuẩn RBA. “Việc áp dụng thành công RBA là minh chứng cho nỗ lực của VinES trong việc xây dựng một nền công nghiệp năng lượng sạch gắn liền với trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững", đại diện lãnh đạo VinES cho biết.

Nhờ tuân thủ RBA, VinES đã thiết lập được các tiêu chuẩn lao động công bằng, môi trường làm việc an toàn, đồng thời quản lý hiệu quả các yếu tố rủi ro về môi trường trong quá trình sản xuất pin lithium-ion – một ngành đòi hỏi tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn nghiêm ngặt.

Nhờ áp dụng RBA giúp VinES tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu trong ngành sản xuất pin và xe điện

Bên cạnh đó, công ty cũng yêu cầu nhà cung cấp linh kiện và nguyên liệu thực hiện đánh giá theo chuẩn RBA, qua đó mở rộng ảnh hưởng tích cực đến toàn bộ chuỗi cung ứng trong nước. Việc VinES áp dụng thành công tiêu chuẩn RBA không chỉ giúp nâng cao vị thế doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghệ năng lượng, mà còn tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu trong ngành sản xuất pin và xe điện.

Tiêu chuẩn RBA không đơn thuần là một bộ quy tắc ứng xử – nó là tấm gương phản chiếu trách nhiệm xã hội và môi trường trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Trong bối cảnh các tiêu chuẩn toàn cầu ngày càng khắt khe, việc hiểu và áp dụng RBA là chìa khóa để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao vị thế và vươn mình ra thế giới một cách bền vững.

Nguồn: vietq.vn