Không bước ra từ cánh cổng trường đại học nào nhưng anh Nguyễn Văn Mạc (35 tuổi) được người dân xã Tiên Phong, thị xã Phổ Yên, Thái Nguyên gọi là "nhà sáng chế " vì là tác giả của máy ấp trứng tự động.
Sinh ra trong gia đình làm nông, chăn nuôi gia cầm là chủ yếu, chứng kiến bố mẹ hàng ngày lấy từng quả trứng soi rồi mới bắt đầu cho gà mái ấp, mất thời gian và tỉ lệ trứng nở không cao, Mạc nghĩ cách cải thiện. Dù không được đào tạo qua trường lớp kỹ thuật nhưng bằng đam mê nghiên cứu, năm 2015 anh bắt đầu thực hiện ý tưởng chế tạo máy ấp trứng tự động của mình.
Anh chia sẻ, quá trình chế tạo máy vô cùng khó khăn bởi khi đó mạng Internet chưa phổ biến, chiếc máy ấp đầu tiên được thực hiện bằng những bản vẽ trên giấy và thùng gỗ đơn giản với số vốn ít ỏi. Khó khăn càng tăng lên khi chiếc máy đầu tiên của anh chưa giải quyết được vấn đề nhiệt độ, khiến trứng hỏng hoàn toàn sau 10 ngày ấp. Thời gian ấy, anh luôn đau đáu với công việc chế tạo. Những đêm đang nằm ngủ, chợt nghĩa ra ý tưởng gì đó về máy, anh lại bật dậy hì hụi sửa chữa, căn chỉnh cho đến sáng.
Máy ấp trứng công suất 700 trứng cho một lần ấp. Ảnh: NVCC
Sau nhiều lần chỉnh sửa và cải tiến kỹ thuật, năm 2017 anh chế tạo hoàn chỉnh chiếc máy ấp trứng tự động. Máy cho tỉ lệ trứng ấp thành công cao hơn 50-60% ấp trứng thủ công. Máy có cấu tạo đơn giản, phần khung máy được làm từ ống kẽm, sử dụng nhôm và tôn bọc bên ngoài, bên trong gồm thiết bị đo và khống chế nhiệt độ.
Tìm hiểu được biết, tỉ lệ trứng hỏng hay nở phụ thuộc phần lớn vào nhiệt độ và độ ẩm. Nắm được điều này, anh đã thiết kế thiết bị đảo trứng tự động cho máy, khác với những loại máy ấp trứng trên thị trường lúc bấy giờ, giúp trứng có môi trường nhiệt độ lý tưởng và tránh hiện tượng làm sát vỏ trứng. Thiết bị đảo trứng được thiết kế cách một giờ sẽ tự động đảo mà không cần thao tác bằng tay. Bầu nước được thiết kế bên ngoài làm nhiệm vụ cung cấp độ ẩm cho trứng mà không ảnh hưởng nhiệt độ bên trong máy.
Máy ấp sau cải tiến có thể giúp trứng nở đạt 98% với công suất 700 quả trứng/đợt. Máy không chỉ ấp nở được một loại trứng mà với thao tác thay đổi nhiệt độ có thể ấp trứng nhiều loại gia cầm khác nhau. Mới đầu anh chỉ định thiết kế để phục vụ cho gia đình nhưng khi thấy năng suất hiệu quả, anh bắt đầu sản xuất hàng loạt để phục vụ cho người dân. Năm 2018 anh bán ra 60 máy, đến nay đã có hàng trăm máy ấp trứng tự động được xuất ra thị trường. Giá thành mỗi chiếc máy dao động 2-6 triệu tùy kích thước mỗi loại. Cho rằng giá này vẫn khá cao so với nông dân, anh đang tìm cách cải tiến máy theo hướng gọn nhẹ, giá thành rẻ hơn.
Hiện tác giả máy ấp trứng tự động mong muốn sản phẩm được cấp bằng sáng chế để có thể được tiếp cận được thị trường nước ngoài. Năm 2018, anh được trao giải thưởng Lương Định Của dành cho thanh niên nông thôn có thành tích xuất sắc chuyển giao khoa học kỹ thuật để sản xuất kinh doanh.