Cùng với sự phát triển kinh tế, môi trường nông thôn đang đối mặt với áp lực ô nhiễm ngày càng lớn từ nhiều nguồn khác nhau như gia tăng dân số, rải rác và thuốc bảo vệ thực vật, cũng như thiếu xử lý chất thải từ nông trại, nông nghiệp, sinh hoạt và sản xuất. Đặc biệt, tại các khu vực tập trung đông người như dân cư, trường học, bệnh viện, lượng nước thải sinh hoạt hàng ngày thải ra môi trường rất lớn. Mặc dù nước thải từ hoạt động vệ sinh cá nhân thường được xử lý tại nguồn thông tin qua nhà tiêu chuẩn vệ sinh theo các chương trình môi trường, nhưng lượng nước thải thực sự từ hoạt động sinh hoạt và sản phẩm khác vẫn xả thẳng ra môi trường, gây ô nhiễm cộng đồng.

Trong bối cảnh đó, tại vùng Bắc Trung Bộ, hoạt động chăn nuôi lợn sử dụng một vai trò quan trọng trong kinh tế địa phương. Theo số liệu năm 2016 của Tổng địa phương Thống kê, về số lượng đầu lợn, vùng Bắc Trung Bộ đứng thứ 3 cả nước, nhưng về số lượng cơ sở chăn nuôi lại chỉ sử dụng 9,5%, cho thấy quy mô trung bình của các cơ sở chăn nuôi tại đây tương đối cao so với nhiều vùng khác. Điều này đặt ra yêu cầu hết sức bách đối với công việc xử lý nước thải từ các trang trại lợn quy mô vừa và nhỏ trong vùng đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường ô nhiễm môi trường.

hoàn toàn giải quyết được vấn đề cấp bách này, TS. Dương Quốc Huy đã cùng các cộng đồng sự kiện tại Viện Khoa học lợi Thủy Việt Nam thực hiện đề tài: “ Nghiên cứu, lựa chọn công nghệ phù hợp xử lý chất thải (sinh hoạt, chăn nuôi) qui mô vừa và nhỏ phục dựng xây dựng nông thôn vùng Bắc Trung Bộ ” xác định được các công cụ hợp lý có khả năng nhân rộng để xử lý hiệu quả thải (chăn, sinh hoạt) qui mô vừa nhỏ tại khu vực Bắc Trung Bộ, từ đó giảm ô field build new thôn quê. Kết quả của vấn đề tài được kỳ vọng sẽ cung cấp một giải pháp phù hợp để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường từ chất thải sinh hoạt và chăn nuôi tại nước ta hiện nay.

Để đạt được mục tiêu đề ra, đề tài đã có tập trung vào công việc lựa chọn và xây dựng 04 mô hình công nghệ xử lý chất thải khác nhau tại một số xã nông thôn mới, nhắm tạo cơ sở để nhân rộng ra các tỉnh Bắc Bộ. Sau một thời gian phát triển, vấn đề tài chính đã thu được một số kết quả quan trọng. Bao kết quả này bao gồm công việc khảo sát, đánh giá thực trạng và đề xuất các công nghệ phù hợp để xử lý chất thải sinh hoạt và chăn nuôi quy mô vừa và nhỏ; lựa chọn địa điểm, thiết kế công nghệ cho các mô hình ứng dụng xử lý chất thải tại một số xã nông thôn mới thuộc vùng Bắc Trung Bộ (dự kiến ​​tại Nghệ An và Hà Tĩnh); và xây dựng tài liệu hướng dẫn chi tiết về lựa chọn công nghệ, thiết kế, xây dựng quy trình xử lý chất thải sinh hoạt và chăn nuôi quy mô vừa và nhỏ vùng Bắc Trung Bộ, kèm theo các buổi Huấn luyện chuyển giao kết quả.

Kết quả khảo sát và đánh giá hiện trạng môi trường đã cung cấp cái nhìn tổng thể về vấn đề ô nhiễm và các giải pháp công nghệ đang được ứng dụng trong khu vực, làm nền tảng cho công việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp công nghệ mới, đồng thời có thể sử dụng để tham khảo các nghiên cứu liên quan khác trong khu vực Bắc Trung Bộ nói riêng và trên cả nước nói chung. Trên khảo sát này, các đề tài đã được xuất bản công nghệ phù hợp cũng như thiết kế chi tiết các mô hình để xử lý nước thải, chất thải sinh hoạt và chăn nuôi quy mô vừa và nhỏ tại các địa điểm được lựa chọn, góp phần cung cấp một giải pháp rất chi tiết để xử lý các vấn đề môi trường trong khu vực nói riêng và trên cả nước nói chung. Đáng chú ý, Tài liệu hướng dẫn áp dụng công nghệ được xây dựng trong thiết kế mẫu và phụ lục tính toán chi tiết, là một nguồn tài liệu quý giá có thể hỗ trợ đạt năng lực cho các cơ quản lý nhà nước về môi trường, đơn vị nghiên cứu và tư vấn trong công việc lựa chọn giải pháp, xác định quy mô mô-đun công cụ nước, hỗ trợ mô-đun vừa và nhỏ tại khu vực Bắc Trung Bộ nói và trên phạm cả nước nói chung.

Các công nghệ xử lý chất thải sinh hoạt và chăn nuôi mô vừa và nhỏ được nghiên cứu lựa chọn và ứng dụng có tính chất đơn giản, hiệu quả, với hiệu suất đầu tư phù hợp nên sẽ thấp hơn hoặc không cao hơn các công nghệ khác tương đương. Bên rìa đó, với chi phí vận hành phù hợp với điều kiện của người dân nông thôn, công nghệ này đảm bảo tính bền vững, mang lại hoạt động và lợi ích thiết thực về kinh tế - xã hội. Việc áp dụng các kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần giảm ô nhiễm môi trường tại các địa điểm phát triển khai báo, cải thiện môi trường sống của cộng đồng dân cư và nâng cao công thức nhận thức của người dân về việc xử lý ô nhiễm tại địa phương. Đặc biệt, đề tài tập trung nghiên cứu lựa chọn và đề xuất các công nghệ sử dụng phương pháp cơ học, sinh học, không sử dụng năng lượng và chất hóa học độc hại, đảm bảo tính thân thiện cao với môi trường tự nhiên và xã hội. Sản phẩm phụ từ quá trình xử lý theo công nghệ sản xuất cũng được khuyến khích sử dụng nâng cao hiệu quả ứng dụng và góp phần bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Có thể tìm đọc toàn văn báo cáo kết quả nghiên cứu (mã số 20846/2022) tại Cục Thông tin, Thống kê.

Nguồn: NASATI